Jest jednym z najstarszych materiałów wykorzystywanych przez człowieka. Najpierw robiono z niej broń, przedmioty codziennego użytku, ozdoby jubilerskie. Obecnie zaawansowane systemy komputerowe, solarne czy grzewcze. Zobaczmy, jak kształtowały się jej losy w wybranych epokach naszej historii.
Młodsza epoka kamienia - neolit
To z tego okresu pochodzą najstarsze znaleziska z miedzi. Należą do nich fragmenty paciorków oraz broszy. Odkryto je w z Azji Mniejszej w Turcji oraz Iranie, w miejscowościach Ali Koc oraz w Cayonu i Catal Huyuk. Są przykładem na to, że miedź była używana przez człowieka już 9 tys. lat temu. Materiał wykuwano z naturalnych złóż czystej miedzi. Przez całą późną epokę kamienia opracowywano i ulepszano sposoby i metody wydobycia metalu. Nie było to proste, narzędzia i broń nadal wyrabiano z kamienia.
Epoka brązu
Nie bez powodu została tak nazwana. To właśnie wtedy, co prawda powoli, ale efektywnie, opracowywano sposoby wydobycia metalu. Stosowano już złoto i srebro. Ludzie mieli coraz więcej informacji o tych materiałach. Sztuka wytapiania miedzi z rud zawierających siarczki i tlenki rozwinęła się
w Azji Mniejszej w wyniku czego wzrosło znaczenie miedzi jako surowca. Na terenie starożytnego Egiptu archeolodzy odkryli otwory wiercone w blokach różowego granitu i dowiedli, że były wykonane za pomocą miedzianych wierteł. Systemy odwadniające wykonane z kutej blachy miedzianej znajdowano w różnych świątyniach zlokalizowanych
w sąsiedztwie piramid. Między 3200 p.n.e. i 1160 p.n.e. Egipcjanie mieli państwowe kopalnie miedzi na Półwyspie Synaj, w których prowadzili intensywną eksploatację miedzi. W tym samym czasie odkryli lutowanie jako sposób na łączenie blach miedzianych.
Niezwykle ważnym źródłem miedzi był Cypr, który zaopatrywał kraje wschodniego basenu Morza Śródziemnego w ten surowiec. We wczesnej epoce brązu miedź stała się najważniejszym bogactwem naturalnym tej wyspy i pozostała nią przez kilkanaście wieków. Nawet łacińska nazwa miedzi "cuprum" pochodzi od "aes cyprium" tzn. "ruda z wyspy Cyprus".
Nazwa epoki pochodzi od stopu miedzi z cyną, czyli właśnie brązu. Początkowo stop ten zawierał mało cyny, ale z czasem jego proporcje się zwiększały. To wtedy powszechnie używano brązowych narzędzi, ozdób i broni. Miedź przez długi czas pozostawała najważniejszym metalem.
Imperium rzymskie
Miedź była ważnym metalem w systemie płatniczym Imperium Rzymskiego. Rzymianie używali sztab z brązu jako środka płatniczego od ok. 500 p.n.e., na długo przed wprowadzeniem monet. Za sto funtów brązu można było kupić dziesięć owiec lub jedną krowę. Około roku 300 p.n.e. pojawiły się ostemplowane sztaby brązu ważące „jeden funt miedzi". Dzięki temu państwo gwarantowało czystość metalu i odpowiednią wagę sztaby. Z czasem sztaby stały się zbyt niepraktyczne dla celów handlowych i wprowadzono bite monety.
Średniowiecze
W średniowieczu miedź była stosowana do wytwarzania wyrobów jubilerskich i przedmiotów codziennego użytku. Była również wysoko cenionym metalem stosowanym w chemii. Począwszy od XIII wieku metalurgia stała się dla chemików rozległym obszarem eksperymentowania. Odkryli oni zastosowania siarczanów metali szlachetnych. Siarczan miedziowy był używany np. jako środek dezynfekujący, impregnat do drewna i sztuczny nawóz. W średniowieczu wydobywano w Niemczech duże ilości miedzi, która była używana do wytwarzania brązu, tombaku z dodatkiem ołowiu, mosiądzu. Była powszechnie stosowana na pokrycia dachowe. Na dach dużego kościoła potrzebne było od 600 do 700 cetnarów blachy miedzianej.
Z XIII wieku pochodzi katedra Hildeishaim, której miedziany dach zachował się do dzisiaj. Zmieniła tylko kolor na charakterystyczną patynę.
Era nowożytna
Bez miedzi era nowożytna, taka jak ją znamy, mogłaby nigdy nie nastąpić. Wydarzenia, które oznaczały jej nadejście - odkrycie Ameryki i wynalazek prasy drukarskiej - byłyby bez miedzi po prostu niemożliwe. Kilka stuleci później wykorzystano stopy miedzi i cynku do stworzenia mosiądzu, który ma liczne zastosowania. Mosiądz pomógł Brytanii przekształcić się w przodujące społeczeństwo przemysłowe. Od czasu odkrycia prądu elektrycznego przez Edisona miedź znajduje zastosowanie w prawie wszystkich dziedzinach i jest niezbędnym surowcem dla nowoczesnego przemysłu.
Dziś
Trudno sobie wyobrazić świat bez komputerów, telefonów komórkowych, elektrycznych czajników, a nawet szczoteczek do zębów. Miedź jest niezbędna, bo inaczej nie dałoby się wytwarzać, przesyłać, dystrybuować a przede wszystkim użytkować energii elektrycznej.
Miedź jest bardzo dobrym przewodnikiem ciepła, dlatego ma duże znaczenie w pozyskiwaniu energii przyjaznej środowisku.. Rośnie znaczenie miedzi dla sektora energetycznego.
Miedź ma znaczenie w dziedzinie telekomunikacji. Od samego początku miedź była podstawowym elementem transmisji sygnałów. Rozwój i przełomy dokonane w telekomunikacji w ciągu dziesięcioleci nie byłyby możliwe bez miedzi.
Wyższe wymagania stawiane technologii informacyjnej – szybsze przesyłanie informacji, szybkie połączenia
i gwarantowana dostępność – prowadzą do wzrostu zapotrzebowania na miedź. Obecnie bez miedzi nie działałyby wybrane branże przemysłu.
Miedź od dawna odgrywa istotną rolę
w przemyśle samochodowym. Bez miedzianych podzespołów elektrycznych
i elektronicznych nie byłoby możliwe inteligentne sterowanie silnikiem i napędem. Mamy coraz więcej wymagań - chcemy jeździć komfortowo i bezpiecznie. Nie byłoby to możliwe bez miedzi. Rozwój energooszczędnych silników elektrycznych i samochodów hybrydowych także jest uzależniony od miedzi. Silnik samochodu hybrydowego zawiera około 50 kg tego pierwiastka. Zapotrzebowanie na miedź będzie cały czas wzrastać.
