Spis treści
Skąd pochodzi aż połowa zanieczyszczeń powietrza w Polsce?
W Polsce głównym źródłem zanieczyszczeń powietrza jest spalanie paliw stałych w indywidualnych systemach grzewczych, które odpowiada za około 50% emisji pyłu zawieszonego. Dr inż. Krzysztof Skotak z Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego (IOŚ-PIB) podkreśla, że choć jakość powietrza w Europie znacznie poprawiła się w ostatnich dekadach, wiele regionów nadal przekracza zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia.
Działania na rzecz poprawy jakości powietrza w naszym kraju
W Europie, w tym również w Polsce, podejmowane są liczne inicjatywy poprawiające jakość powietrza. Obejmują one edukację społeczną oraz zmiany systemowe, takie jak dofinansowanie wymiany pieców na ekologiczne czy termomodernizacje budynków. Wyniki tych działań stają się coraz bardziej widoczne. Według Europejskiej Agencji Środowiska (2022–2023) jakość powietrza w Europie stopniowo się poprawia, choć w miastach zanieczyszczenie wciąż przekracza normy.
Źródła emisji w Polsce - kluczowe źródła problemu
niska emisja: Największym problemem pozostaje spalanie paliw stałych w domowych systemach grzewczych. Emisje te są szczególnie trudne do kontrolowania z powodu ich rozproszenia.
transport drogowy: Odpowiada za około 20% emisji. Problemem są zarówno spaliny, jak i wtórne pyły związane z ruchem pojazdów.
energetyka i przemysł: Emitują odpowiednio 10% i 5% pyłów.
Czynniki pogodowe i geograficzne też mają niebagatelne znaczenie
Na jakość powietrza wpływają nie tylko źródła emisji, lecz także warunki atmosferyczne i ukształtowanie terenu. Bezwietrzna pogoda, inwersja termiczna czy tereny położone w kotlinach sprzyjają kumulacji zanieczyszczeń, co szczególnie odczuwalne jest zimą.
Powietrze nie będzie nigdy całkowicie wolne od zanieczyszczeń z powodu naturalnych źródeł, takich jak pył wulkaniczny, aerozol morski, pyły rolnicze czy emisje z naturalnych pożarów lasów. Ich udział w porównaniu z emisją przemysłową i komunikacyjną jest jednak zazwyczaj niewielki.
Co możemy zrobić, żeby wreszcie oddychać czystym powietrzem?
Dr inż. Skotak podkreśla, że możliwe jest spełnienie norm Światowej Organizacji Zdrowia, jednak wymaga to zaangażowania na wszystkich poziomach – od globalnego po indywidualny. Kluczowe działania obejmują:
Przejście na nisko- lub zeroemisyjne źródła energii.
Optymalizację ruchu drogowego, szczególnie w miastach.
Wspieranie transportu publicznego i ekologicznego.
Dbanie o czystość dróg i ograniczenie transportu ciężkiego.
Poprawa jakości powietrza w Polsce to długotrwały proces, który wymaga konsekwencji w działaniach, wsparcia technologicznego oraz zmiany nawyków społeczeństwa.
źródło: PAP
