Gaz sieciowy

O paliwie
Gaz ziemny jest paliwem naturalnym i stanowi mieszaninę węglowodorów – przede wszystkim metanu – z innymi związkami gazowymi (np. para wodna, związki siarki). Własności gazu jako paliwa wynikają więc przede wszystkim z własności metanu.
Metan jest lżejszy od powietrza, bezbarwny, bezwonny i łatwopalny – w mieszaninie z powietrzem jest substancją wybuchową  (musi stanowić 5-15% objętości tej mieszaniny – wartości te nie są osiągane w palnikach gazowych). Spala się, wytwarzając dwutlenek węgla i wodę.
Polskie zasoby gazu (obecne w Karpatach i na Niżu Polskim) szacuje się na ok. 150 mld m³, zaś wydobywa się ok. 4 mld m³ rocznie.

Wzbogacanie gazu
Wzbogacanie gazu polega na udoskonaleniu tego paliwa tak, by było jak najbezpieczniejsze i miało jak najlepsze własności. Wzbogacania dokonuje się głównie poprzez usuwanie z gazu pary wodnej, związków siarki oraz cząstek stałych.
Dodatkowo, gaz ziemny polega nawanianiu. Jest to konieczne, ponieważ naturalny gaz ziemny jest bezwonny, a musi istnieć możliwość natychmiastowego stwierdzenia nieszczelności lub awarii instalacji. Do nawaniania używany jest środek o intensywnym zapachu – najczęściej jest to tetrahydrotiofen o wzorze C4H8S oznaczany jako THT. Minimalna dawka to 8-16 mg/m³.

Rodzaje gazu
Gaz  w Polsce należy do II rodziny gazów – gazów ziemnych. Występuje w dwóch odmianach:

• E (dawna nazwa GZ-50) – gaz ziemny wysokometanowy;
• Ls (dawna nazwa GZ-35) – gaz ziemny zaazotowany.

Znacznie rzadziej (tylko na terenie Wielkopolski) występuje odmiana Lw (dawna nazwa GZ-41.5).
Oba rodzaje gazu są zgodne z normą PN-87/C-96001 "Paliwa gazowe rozprowadzane wspólną siecią i przeznaczone dla gospodarki komunalnej". Porównanie składu i właściwości przedstawia tabela.

Z praktycznego punktu widzenia rodzaje gazów różnią się kalorycznością. Dla użytkownika oznacza to, że gaz mniej kaloryczny jest mniej wydajny – dla uzyskania takiego samego efektu większe będzie zużycie gazu o niższej kaloryczności. W praktyce przekłada się to również na różnicę w cenie jednostkowej – paliwo o wyższej kaloryczności zawsze będzie droższe. Nie musi to jednak oznaczać większych kosztów – paliwo bardziej kaloryczne jest jednocześnie bardziej wydajne (potrzeba go mniej).
Obecnie Polska zaopatrywana jest w większości w gaz ziemny wysokometanowy (ok. 85% odbiorców). Przewiduje się jednak, że od 2010 r. w Polsce będzie się rozprowadzać wyłącznie gaz wysokometanowy (E).

Parametry gazu sieciowego
Gaz w sieci jest prowadzony pod ciśnieniem.
Gazociągi wysokiego ciśnienia (powyżej 1,6 MPa) lub ciśnienia średniego podwyższonego (od 0,5 do 1,6 MPa) służą głównie do przesyłania gazu. W odpowiednich stacjach redukcyjnych następuje obniżenie ciśnienia do poziomu średniego (powyżej 10 kPa, ale mniej niż 0,5 MPa). Sieci średniociśnieniowe prowadzą gaz do rozdzielni, gdzie ciśnienie ponownie jest obniżane.
Do odbiorców gaz dociera najczęściej sieciami niskociśnieniowymi (do 10 kPa).
Ponieważ gaz ziemny jest lżejszy od powietrza, podczas jego przepływu pionami występują tzw. zyski ciśnienia. Przed gazomierzem oraz każdym odbiornikiem gazu musi panować odpowiednie ciśnienia, dlatego instalacja często jest uzupełniana o reduktor ciśnienia i zawory redukcyjne.

Zastosowanie gazu
Tradycyjnymi odbiornikami gazu ziemnego są kuchenki gazowe i podgrzewacze łazienkowe zwane popularnie „junkersami” lub termami. Obecna oferta rynkowa jest jednak o wiele bogatsza. Nowoczesne urządzenia gazowe to bezpieczne i wysokosprawne kotły jedno- i dwufunkcyjne (grzewcze oraz grzewcze/przygotowujące ciepłą wodę użytkową), kotły kondensacyjne (wykorzystujące ciepło pochodzące ze skraplania pary wodnej zawartej w spalinach), pompy ciepła zasilane gazem i kominki gazowe.
Warto pamiętać, że przestrzegając zasad montażu i konserwacji instalacji gazowej uzyskuje się dostęp do wszechstronnego, taniego, ekologicznego i bezpiecznego paliwa.