Jak powinna być wykonana instalacja elektryczna na poddaszu

Domy z poddaszem użytkowym są bardzo popularne. Na poddaszach urządzamy przestrzeń mieszkalną, dlatego musimy zadbać o rozprowadzenie instalacji elektrycznej. Ale poddasze to bardzo specyficzna przestrzeń. Przy wykonaniu instalacji elektrycznej wiele zależy od konstrukcji dachu, a także ścianki kolankowej – jej wysokości, budowy i tego, czy w ogóle występuje.

Dach ma złożoną, kilkuwarstwową konstrukcję, którą tworzą również materiały palne. Poza tym jest poddany działaniu ekstremalnych temperatur, a jego kształt może być dość skomplikowany. Przełoży się to na istnienie skosów na poddaszu, które nie zawsze będą łatwe do zagospodarowania. Dlatego poprowadzenie instalacji elektrycznej na poddaszu jest szczególnie wymagające.

Jeśli na poddaszu jest ścianka kolankowa, instalację możemy poprowadzić w niej, przynajmniej częściowo. Ale na większości poddaszy nie unikniemy rozprowadzenia instalacji również w połaci dachowej. Przewody najlepiej prowadzić wzdłuż krokwi, ale trzeba pamiętać, że drewno to materiał palny klasy D, dlatego podstawowym wymogiem staje się zapewnienie bezpiecznej i bezawaryjnej eksploatacji, ze szczególnym uwzględnieniem bezpieczeństwa przeciwpożarowego.

Instalację elektryczną można mocować do krokwi zarówno w przypadku ocieplenia wełną mineralną (również dwiema warstwami, mocowanymi między i pod krokwiami), jak i ocieplenia natryskowego, czy nakrokwiowego. Podstawowym wymogiem ochrony przeciwpożarowej, wynikającym z Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, jest prowadzenie przewodów w atestowanych rurach osłonowych z tworzywa o właściwościach samogasnących, nierozprzestrzeniających płomienia, co odizoluje instalację elektryczną od drewnianego podłoża.

W przypadku ocieplenia dachu dwiema warstwami wełny mineralnej, rury osłonowe z przewodami mocuje się do krokwi na etapie montażu pierwszej warstwy ocieplenia, a następnie przepuszcza się je przez drugą (zewnętrzną) warstwę wełny mineralnej w miejscach, gdzie docelowo mają się znajdować gniazda i łączniki, doszczelniając izolację paroszczelną w miejscu przejścia.

W każdym przypadku należy koniecznie zachować zasadę prowadzenia tras przewodów instalacji elektrycznej w liniach prostych, równoległych do krawędzi ścian i stropów, zgodnie z § 183 pkt. 8 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, przy zachowaniu wymaganych odległości zawartych w normie N SEP-E-002:2003.

Rury mocuje się do krokwi klipsami montażowymi – również one powinny być samogasnące i nierozprzestrzeniające płomienia.

Natomiast nie należy mocować przewodów do stalowych profili, do których przykręca się płyty gipsowo-kartonowe. Wynika to z faktu, że istnieje duże ryzyko uszkodzenia przewodu i jego izolacji podczas montażu płyt.

Konstrukcja dachu, pod wpływem zmian temperatury i wilgotności ulega naprężeniom, dlatego rury i przewody należy prowadzić z zapasem długości, tak by wyeliminować ryzyko przerwania izolacji przewodu pod wpływem czynników mechanicznych.

Rury, w których są ułożone przewody elektryczne muszą być też odpowiednio giętkie i odporne na ściskanie do 320 N.

Zgodnie z przepisami „zabronione jest instalowanie opraw oświetleniowych oraz osprzętu instalacji elektrycznych, jak wyłączniki, przełączniki, gniazda wtyczkowe bezpośrednio na podłożu palnym, jeżeli ich konstrukcja nie zabezpiecza podłoża przed zapaleniem” (Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010, Dz. U.2010 nr 109 poz. 719).

Jeśli poddasze jest wykończone drewnem lub osprzęt jest mocowany do krokwi, trzeba też zadbać o oddzielenie gniazd elektrycznych i źródeł światła od tego palnego materiału. Pracują one w wysokich temperaturach, co stanowi ryzyko pożaru. Dlatego trzeba je umieszczać w atestowanych puszkach z tworzywa samogasnącego, nierozprzestrzeniającego płomienia, jaki mógłby powstać wskutek nadmiernego wzrostu temperatury, stopienia izolacji przewodów i iskrzenia.

Ogólne zasady planowania tras instalacji elektrycznych są takie same, jak w ścianach pionowych. Określa je prenorma N SEP-E-002.

Trasy poziome powinny znajdować się na wysokości 30 cm od sufitu oraz 30 cm nad poziomem podłogi (przewody zasilające gniazda) i 115 cm od podłogi (łączniki oświetleniowe). Gniazda elektryczne powinny znajdować się w dolnej poziomej strefie (30 cm nad podłogą), natomiast łączniki w górnej – tak żeby środkowa część obudowy nie znajdowała się wyżej niż 115 cm nad podłogą.

Trasy pionowe powinny biec 15 cm od ościeżnicy lub zbiegu ścian. Przewody można łączyć z łącznikami i oprawami pomijając puszki rozgałęźne. Pozwoli to ograniczyć wykonywanie dodatkowych otworów na puszki (RYS. 1).

Możliwe jest również zastosowanie puszek rozgałęźnych, jednak muszą one być wykonane z tworzywa o właściwościach samogasnących, nierozprzestrzeniających płomienia (RYS. 2). Trzeba też przy tym pamiętać, że liczba połączeń będzie większa i trzeba zachować zwiększoną ostrożność przy obróbce przewodów.

Do wykonywania połączeń lepiej stosować atestowane złączki niż skręcać żyły. To drugie rozwiązanie może powodować wzrost rezystancji przejścia prądu w tych miejscach i w konsekwencji wzrost temperatury.

Do wykonania instalacji elektrycznej na poddaszu standardowo stosuje się przewody o izolacji na napięcie robocze 450/750V:

• w obwodach instalacyjnych – YDYp żo 3x1,5
• obwodach gniazd wtyczkowych – YDYp żo 3x2,5.

Warto zwrócić uwagę na oznaczenia kolorystyczne kabli, stosowane przez niektórych producentów – na przykład zielona podłużna linia dla przekroju 3x2,5 mm² i niebieska dla 3x1,5 mm². Dzięki temu łatwiejsze jest odróżnienie przewodów o różnych przekrojach podczas montażu, a także – lokalizacja żył funkcyjnych i przewodów.

Wykonując instalację elektryczną trzeba zadbać o to, by w jak najmniejszym stopniu naruszyć izolację cieplną poddasza oraz paroizolację (m.in. dlatego warto rozważyć montaż puszek rozgałęźnych, związany z wykonywaniem otworów). Jeśli folia paroizolacyjna zostanie uszkodzona, te miejsca trzeba uszczelnić. Służą temu specjalne taśmy klejące do folii paroszczelnych.

Należy podkreślić, że projekt instalacji elektrycznej i docelowe trasy prowadzenia przewodów w poszczególnych przypadkach powinien ustalić projektant, po zapoznaniu się z indywidualnymi uwarunkowaniami materiałowo-technicznymi. W zależności od budowy przegród budowlanych ustala on trasę prowadzenia przewodów, z zachowaniem zasad wymagań przeciwpożarowych oraz w taki sposób, by instalacja elektryczna nie wchodziła w kolizję z innymi instalacjami bytowymi - np. gazową i sanitarną, zgodnie z wymaganiami wspomnianego wyżej rozporządzenia.