Zasady montażu instalacji elektrycznej w domach drewnianych

Pomimo że elementy konstrukcyjne domów drewnianych są zabezpieczane środkami przeciwogniowymi, drewno i materiały drewnopochodne zalicza się do materiałów palnych. Dlatego szczególnie trzeba zadbać o bezpieczeństwo pożarowe, również przy projektowaniu i wykonywaniu instalacji elektrycznej. Niebezpieczeństwo pożaru wywołanego zwarciem w instalacji, spowodowanym jej wadliwością lub przeciążeniem jest szczególnie groźne. Dlatego trzeba przemyśleć kwestie związane z zabezpieczeniem instalacji, doborem przewodów, sposobem ich prowadzenia i łączenia, a także – sposobem osadzenia opraw, gniazd i łączników. To zadanie zarówno dla projektantów, jak i instalatorów.

Warto wiedzieć, że zgodnie z przepisami nie można instalować opraw oraz osprzętu elektrycznego bezpośrednio na podłożu palnym, jeśli ich konstrukcja nie zabezpiecza podłoża przed zapaleniem (Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 Nr 109 poz. 719). Jak zatem powinna wyglądać instalacja elektryczna i jej elementy?
– Zgodnie z obowiązującą wiedzą techniczną zaleca się prowadzenie przewodów w giętkich rurach osłonowych z tworzywa nierozprzestrzeniającego ognia, samogasnącego o odporności na ściskanie do 320N, a także uchwytów montażowych nierozprzestrzeniających płomienia, samogasnących. Połączenia żył przewodów nie należy skręcać ze sobą, gdyż powoduje to zwiększoną rezystancję przepływu i wzrost ich temperatury. Zamiast tego zaleca się łączenie za pomocą złączek, najlepiej żelowanych – mówi Andrzej Rymarczyk, inspektor nadzoru budowlanego ds. elektrycznych.

Wykonując instalację elektryczną w domu drewnianym, trzeba uwzględnić także następujące zalecenia:

• przewody powinny być łączone z oprawami i łącznikami z pominięciem puszek rozgałęźnych (rys. 1);
• przewody powinny mieć izolację wzmocnioną na napięcie robocze 450/750V;
• prowadzone przewody i rurki osłonowe muszą być luźne i trzeba zostawić zapas długości (w budynkach drewnianych trzeba uwzględnić nie tylko obciążenia własne i zewnętrzne konstrukcji, ale też tzw. naprężenia mechaniczno-wilgotnościowe, jakie następują podczas eksploatacji budynku, a które mogą spowodować przerwanie instalacji);
• oprawy świetlne i gniazda elektryczne zasilające urządzenia o dużej mocy mogą emitować ciepło, co stwarza zagrożenie pożarowe. Dlatego w trzeba je oddzielić od elementów drewnianych i umieścić w puszkach z tworzywa bezhalogenowego – zapewnią one odpowiednie odprowadzenie ciepła;
• obwody instalacji elektrycznej powinny być chronione wyłącznikiem różnicowoprądowym o prądzie zadziałania 500mA (dla większego bezpieczeństwa może to być 300mA – takie normy obowiązują np. w przepisach niemieckich);
• w budynkach drewnianych trzeba zapewnić też instalację odgromową i stosować ochronę przepięciową.

Rozprowadzenie przewodów elektrycznych w domach drewnianych powinno być starannie przemyślane, bo dużym wyzwaniem może się okazać pogodzenie wymagań technicznych i związanych z bezpieczeństwem, z tymi, które wynikają z oczekiwań inwestora, czy kwestii estetycznych. Montaż natynkowych puszek instalacyjnych, albo prowadzenie przewodów w peszlach na ścianach pomieszczeń lub w korytkach instalacyjnych może się okazać nie do przyjęcia. Prowadzenie instalacji zależy od konstrukcji domu drewnianego – tego, czy mamy do czynienia z budynkiem szkieletowym, czy z bali.

Projektując instalację w domach o konstrukcji szkieletowej trzeba wziąć pod uwagę specyfikę budowy i ocieplenia ściany. Najczęściej do ocieplenia stosuje się wełnę mineralną, która od strony zewnętrznej jest zabezpieczona folią wiatroizolacyjną, a od strony wnętrza – folią paroszczelną. Na to stosuje się zabudowę z płyt gipsowo-kartonowych itp. Jeśli przewody i puszki są montowane tuż pod płytą (na folii paroizolacyjnej), powoduje to przerwanie ciągłości przegrody, a to jest niekorzystne ze względu na fizykę budowli. Dlatego izolację z folii trzeba uszczelniać po wykonanym montażu puszek.
Ponadto, zgodnie z prenormą N SEP-E-002 przewody należy układać w strefach instalacyjnych: pionowych o szerokości 20 cm i poziomych o szerokości 30 cm. Strefy te powinny się znajdować:

• pozioma na wysokości 30 cm pod sufitem oraz 30 i 100 cm nad powierzchnią podłogi
• pionowa - w odległości 15 cm od ościeżnicy lub zbiegu ścian.

Łączniki należy umiejscowić w taki sposób, by środkowa część obudowy nie znajdowała się wyżej niż 115 cm nad powierzchnią podłogi. Gniazdka wtyczkowe powinny się znajdować w dolnej poziomej strefie instalacyjnej (rys. 2).

W domach z bali, w których konstrukcja ścian jest jednowarstwowa, nie jest możliwe takie rozprowadzenie instalacji. W ich przypadku pomocna jest norma DIN 18015-3:2007-09 Instalacje elektryczne w budynkach mieszkalnych cz. 3. Przewody i rozmieszczenie urządzeń elektrycznych. Uwzględniono w niej rozmieszczenie przewodów w stropach (jak na rys. 3; ten sposób można wykorzystać także w budynkach drewnianych o konstrukcji szkieletowej). Przewody umieszczone w rurach osłonowych należy wprowadzać bezpośrednio do puszek instalacyjnych łączników oświetlenia i gniazd wtyczkowych (rys.1) przez wcześniej przygotowane otwory w balach.