Problemu braku c.o. w mieszkaniu nie zrozumie z całą pewnością ten, kto nigdy nie spotkał się z nim osobiście. Pomimo dostępności innowacyjnych technologii grzewczych – wiele osób wciąż boryka się z mało komfortową temperaturą w pomieszczeniach mieszkalnych. Zaś najczęstsza bariera to koszty. Mowa tu zarówno o kosztach związanych z koniecznością wykonania bądź wyremontowania odpowiednich instalacji, jak również o kosztach późniejszej eksploatacji urządzeń grzejnych. Zastanówmy się zatem, jaki rodzaj ogrzewania pochłonie najmniej pieniędzy z naszych często bardzo skromnych portfeli.
Cztery kąty i ... piec piąty
Według Słownika Języka Polskiego w starym porzekadle mowa jest o bardzo ubogim mieszkaniu. Choć niektórym może być trudno w to uwierzyć, to dzisiaj wciąż tak właśnie wygląda całkiem spora liczba mieszkań usytuowanych w starych kamienicach miejskich. Niekoniecznie jest to związane z niskim stanem zamożności ich mieszkańców. Według niektórych danych, tradycyjne ogrzewanie piecowe wciąż uchodzi za najbardziej opłacalne. Chociaż duże piece kaflowe i opał wnoszony mozolnie do mieszkania są dla wielu reliktami dawno minionej już epoki, to dla innych ten sposób ogrzewania wciąż pozostaje jedynym z możliwych do zastosowania. Od ogrzewania piecowego nie odchodzą przede wszystkim osoby starsze, które nie znają, bądź nie chcą poznać innych możliwości. Jednak z solidnych pieców kaflowych korzystają też i młodsze pokolenia, a zwłaszcza osoby stawiające na jak najniższe koszty utrzymania swoich mieszkań. Pomimo, że za tonę węgla trzeba aktualnie zapłacić blisko 1 000 zł, to w przeliczeniu na sezon grzewczy jest to niewiele. Przy niewielkim metrażu mieszkania, niezbyt srogiej zimie i porządnym piecu ilość ta powinna wystarczyć, aby nie marznąć we własnych czterech ścianach. Piece kaflowe charakteryzują się bowiem tym, że nagrzane – stosunkowo długo utrzymują i oddają nagromadzone w nich ciepło. Ciepło to kumuluje się w szamocie, tj. materiale, którym wyłożony jest taki piec. W piecach węglowych można też stosować substytuty węgla. Należy do nich przede wszystkim nieco tańsze, ale też i mniej efektywne drewno oraz różnego rodzaju ekologiczne kostki, służące do palenia w piecach. Przy takim ogrzewaniu trzeba być jednak przygotowanym na ciągłą i uciążliwą pracę w czasie zimy. Konieczna jest także znajomość podstawowych zasad rozpalania w piecu oraz wyposażenie mieszkania w czujniki wykrywające obecność tlenku węgla w powietrzu.
Kominek na drewno
Jest urządzeniem grzejnym, które chętnie stosują również właściciele mieszkań w starych kamienicach. Często kominek staje w miejscu starego pieca kaflowego. Jednak nie zawsze może tak być. W przypadku chęci montażu kominka w mieszkaniu trzeba bowiem spełnić określone warunki dotyczące przewodu kominowego. Zasadniczym jest fakt, że nie może on być podłączony do pionu, do którego przyłączone są piece kaflowe sąsiadów. Zatem przed dokonaniem zakupu urządzenia grzejnego należy uzyskać pozwolenie kominiarskie na jego montaż. Jeśli ze strony kominiarza nie ma przeciwwskazań do montażu – kominek na drewno jest dobrym rozwiązaniem w mieszkaniach pozbawionych centralnego ogrzewania. Oprócz niepodważalnych walorów estetycznych, daje także możliwość doprowadzenia ciepła do pomieszczeń dodatkowych oraz podgrzewania przy jego użyciu ciepłej wody użytkowej. O ogień w tradycyjnym kominku trzeba jednak w dalszym ciągu stale dbać. Wiąże się to z koniecznością zakupu drewna opałowego, zapewnieniem odpowiednich warunków do jego składowania oraz mozołem związanym z wnoszeniem mniejszych porcji opału do mieszkania. Koszt montażu kominka i nowoczesnej instalacji rozprowadzającej ciepło po całym mieszkaniu nie jest niski, ale biorąc pod uwagę ekonomiczną pracę urządzenia i niezbyt wygórowane ceny drewna opałowego – inwestycja jest opłacalna. Drewno najlepiej jest kupować bezpośrednio od leśników lub poszukać odpadów produkcyjnych w okolicznych tartakach. Wówczas koszty zakupu surowca będą zdecydowanie niższe.
Ogrzewanie gazowe
Pod warunkiem, że do kamienicy doprowadzony jest gaz ziemny – można pokusić się o wykonanie instalacji i stworzenie w mieszkaniu indywidualnego sytemu grzewczego zasilanego tym właśnie paliwem. W tym jednak przypadku trzeba dopełnić szeregu formalności urzędniczych. Konieczne jest również zadbanie o sprawną wentylację oraz system odprowadzający spaliny na zewnątrz budynku. Dobrze zaprojektowana i działająca poprawnie instalacja centralnego ogrzewania na gaz nie będzie różnić się niczym od funkcjonowania miejskiego c.o. Za pomocą gazu podgrzejemy także ciepłą wodę użytkową. Komfort i wygoda korzystania z mieszkania wyposażonego w ogrzewanie gazowe są niemniejsze od komfortu korzystania z własnego domu jednorodzinnego. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że koszt wykonania takiej instalacji jest wysoki, choć zależy w dużej mierze od wielkości mieszkania. Jednakże w małych mieszkaniach instalację uważa się za całkowicie nieopłacalną. Należy liczyć się z faktem, że koszt zakupu samego pieca dwufunkcyjnego, to wydatek rzędu kilku tysięcy złotych. Ponadto, gaz ziemny już od dawna nie uchodzi za paliwo tanie w eksploatacji. W dalszym ciągu tańsze jest ogrzewanie nim, aniżeli prądem, ale różnica ta z roku na rok staje się coraz mniejsza. Mając na względzie kosztowną instalację i wciąż rosnące ceny gazu – wykonanie sytemu grzewczego należy dokładnie przemyśleć.
Piece akumulacyjne
Mowa jest tutaj zarówno o nowoczesnych, wolnostojących urządzeniach grzejnych, jak i o specjalnych grzałkach elektrycznych montowanych w starych, przerobionych piecach kaflowych. Drugie ze wskazanych rozwiązań nie jest wprawdzie typowym sposobem odzysku skumulowanego ciepła, ale zasada działania pieca kaflowego zasilanego elektrycznie często bywa porównywana do zasady działania pieca akumulacyjnego. Grzałka może bowiem nagrzewać piec, pobierając energię elektryczną w czasie, kiedy jest ona tańsza. Natomiast nagrzane kafle szamotowe są w stanie kumulować ciepło i utrzymywać je na odpowiednim poziomie przez dłuższy czas, ogrzewając w ten sposób powietrze we wnętrzu, kiedy grzałka nie pobiera energii elektrycznej. Nowoczesne piece akumulacyjne, to aktualnie urządzenia w pełni energooszczędne i sterowane elektronicznie. Jednak cena nowoczesnego pieca akumulacyjnego może wynieść nawet kilka tysięcy złotych. Ilość pieców należy dostosować do metrażu mieszkania oraz kubatury posiadanych pomieszczeń. Montaż grzałki w starym piecu kaflowym jest zdecydowanie tańszy, choć także wymaga poniesienia pewnych nakładów finansowych. Z całą pewnością jedno i drugie rozwiązanie wiąże się z koniecznością wystąpienia do elektrowni o zwiększenie przydziału mocy oraz z wykonaniem przynajmniej w części nowej instalacji elektrycznej. Inną kwestią jest fakt, że mowa o znośnych rachunkach za prąd może być jedynie w przypadku posiadania licznika dwutaryfowego.
Podłogówka, promienniki i inne sposoby na ciepło w mieszkaniu
Wszystkie pozostałe sposoby ogrzewania mieszkań w starych kamienicach mają taką samą liczbę zwolenników, co i przeciwników. Na różnie brzmiące głosy natrafić można już zaczynając od możliwości docieplenia mieszkania od wewnątrz i zastosowania szczelnej stolarki okiennej oraz drzwiowej. O ile niektórzy fachowcy od tych właśnie czynności proponują rozpoczynać remont w nabytym mieszkaniu, o tyle inni protestują, stawiając na poważne uchybienia i kompletną nieznajomość sztuki budowlanej. Ocieplenie ścian od wewnątrz jest dopuszczalne. Trzeba je jednak wykonać z zachowaniem rozsądku i uwzględnieniem podstawowych zasad budowlanych. Podobnie rzecz ma się ze szczelnymi oknami. Oczywiście, że warto wymieniać starą stolarkę okienną, ale jednocześnie trzeba zadbać o prawidłowe działanie wentylacji w mieszkaniu. W przeciwnym razie w niedługim czasie doprowadzimy do powstania wilgoci i zagrzybienia naszego lokum. Ogrzewanie podłogowe, które w starych kamienicach może być zasilane wyłącznie elektrycznie - dla jednych jest tanim w eksploatacji, ponieważ istnieją systemy bardzo energooszczędne, zaś przez innych bywa szyderczo wykpiwane. Pewne jest jedynie to, że im mniejszą przestrzeń musimy ogrzewać – tym mniejsze poniesiemy koszty tego ogrzewania. Do niewielkich mieszkań bez centralnego ogrzewania polecane są promienniki na podczerwień, energooszczędne listwy i panele grzejne, przenośne piecyki gazowe, elektryczne grzejniki olejowe i inne niewielkie urządzenia, które oddając ciepło – nie zrujnują nas finansowo ani kosztami ich instalacji, ani bardzo wysokimi rachunkami za paliwo, którymi są zasilane.
