Modernizacja instalacji elektrycznych

Problemy z prądem mogą się pojawić również
w nowym budownictwie - wystarczy, że źle oszacowaliśmy potrzeby i nagle okazuje się, że w domu jest za mało gniazdek, a cała instalacja pracuje na granicy wydajności i podłączenie kolejnych urządzeń powoduje wyłączanie bezpieczników. Najlepszym moment na modernizację instalacji elektrycznej to remont mieszkania. Wymiana zużytych przewodów elektrycznych często wymaga rozkuwania tynków. Również dodanie nowych obwodów oznacza ingerencje w ściany, wykuwanie otworów pod nowe puszki rozdzielcze itp. Planowany remont należy zatem zacząć od przebudowania instalacji elektrycznej - remontując mieszkanie, jednocześnie naprawimy powstałe szkody. Prace przy remoncie instalacji elektrycznej trzeba zlecić elektrykowi z uprawnieniami do wykonywania i odbioru instalacji elektrycznych. Prawo zabrania prowadzenia takich robót osobom bez uprawnień i warto o tym pamiętać - odpowiednio podpisane dokumenty będą niezbędne do odbioru instalacji i ponownego zaplombowania licznika przez miejscowy zakład energetyczny, jeśli na czas remontu licznik został odłączony, co często jest niezbędne podczas prac związanych z wymianą rozdzielnicy. Modernizację instalacji elektrycznej warto zlecić sprawdzonym fachowcom również ze względu na własne bezpieczeństwo oraz bezpieczeństwo urządzeń podłączanych do gniazdek - niefachowo wykonana instalacja grozi porażeniem prądem lub nawet pożarem.

Modernizacje instalacji elektrycznych w zgodzie z nowymi normami

W polskim prawodawstwie nie ma nakazu przeprowadzania modernizacji instalacji elektrycznej. Są jedynie zapisy nakazujące właścicielom lokali utrzymywanie infrastruktury w dobrym stanie technicznym. Jak twierdzą specjaliści, w każdym budynku, który ma ponad 20 lat instalacje elektryczne powinny być zmodernizowane, bowiem przez ostatnie dwie dekady bardzo zmieniły się przepisy i standardy ich wykonywania. W przeszłości używano m.in. przewodów aluminiowych, których wytrzymałość po dwóch dekadach (aluminium to metal ulegający utlenianiu) jest niewystarczająca, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że obecnie zapotrzebowanie na energię przeciętnej rodziny wzrosło ok. czterokrotnie - podłączamy do gniazdek coraz więcej urządzeń. Zmieniły się również standardy dotyczące planowania sieci obwodów i rozdzielnic. Według obecnie obowiązujących przepisów i norm obwody składają się z trzech, a nie dwóch przewodów, przewody wykonane mogą być wyłącznie z miedzi, a rozdzielnica musi być wyposażona w moduły ochronne.

Modernizacja instalacji elektrycznych - najpierw planowanie

Przed modernizacją instalacji elektrycznej przede wszystkim należy dokładnie przemyśleć jakie będą nasze oczekiwania względem funkcjonalności i zapotrzebowanie na energię elektryczną. Warto jednocześnie wybiec w przyszłość i zastanowić się nad życiowymi planami. Jeśli np. planujemy powiększyć rodzinę, oczywiste jest, że wraz z rosnącymi dziećmi będzie się zwiększało zapotrzebowanie na prąd do podłączania telewizorów, komputerów itd. O modernizacji instalacji elektrycznej należy myśleć w kategoriach długoterminowej inwestycji - tylko wówczas niemałe koszty będą racjonalne. Warto się zatem zastanowić:

• ile gniazdek i jakiego rodzaju potrzebujemy w każdym pomieszczeniu - określamy, gdzie wystarczą gniazdka zwykłe, a gdzie będą niezbędne gniazdka zabezpieczone przed działaniem wody (tzw. hermetyczne),
• na jakiej wysokości powinny się znajdować gniazdka w poszczególnych pomieszczeniach,
• ile mamy urządzeń elektrycznych i ile szacunkowo przybędzie ich w przyszłości - pozwoli to oszacować nasze zapotrzebowanie na energię (robiąc przegląd urządzeń nie należy zapominać, np. o piecu centralnego ogrzewania),
• warto przemyśleć, czy będziemy wprowadzać zmiany w oświetleniu domu (dodatkowe oświetlenie korytarza, kinkiety, podświetlenie sufitu podwieszanego itp.),
• warto też zastanowić się nad naszymi oczekiwaniami w kwestii sterowania oświetleniem
  i zasilaniem domu (np. czy będą tylko ręczne włączniki na ścianach, czy może sterowanie automatyczne) - od tego będzie zależał rodzaj zastosowanej rozdzielnicy.

Jak wybrać elektryka i od czego zacząć

Zanim podpiszemy umowę trzeba sprawdzić, czy wybrany fachowiec posiada odpowiednie kwalifikacje. Należy poprosić o okazanie dokumentów potwierdzających uprawnienia do wykonywania instalacji elektrycznych do minimum 1 kV, a także potwierdzających uprawnienia do wykonywania pomiarów odbiorczych instalacji elektrycznych i uprawnienia do składania dokumentów
w zakładzie energetycznym poświadczające przeprowadzenie prac zgodnie z normami. Modernizację instalacji elektrycznej powinno się rozpocząć od oceny jej stanu i naprawy ewentualnych uszkodzeń fragmentów, których nie trzeba wymieniać. Następnym etapem będą prace związane z zaplanowaniem nowych obwodów, jeśli będą wykonywane, wymianą części instalacji i dostosowaniem jej do naszych potrzeb - trzeba przy tym pamiętać o uwzględnieniu mocy wszystkich podłączanych urządzeń. Podczas remontów instalacji w starych budynkach zazwyczaj dodawana jest duża liczba nowych obwodów, bowiem według współczesnych standardów urządzenia o dużym zapotrzebowaniu na energię (kuchenki elektryczne, pralki, zmywarki, podłogowe maty grzewcze, bojlery, hydrofory, grzejniki elektryczne itp.) powinny być podłączone do oddzielnych obwodów. Ostatnim etapem remontu instalacji elektrycznej jest montaż lamp, opraw oświetleniowych, gniazdek, szaf i bezpieczników. Rodzaj zabezpieczenia na konkretnych elementach instalacji, wielkość bezpieczników automatycznych, wyłącznik różnicowoprądowy minimalizujący skutki porażenia prądem itp. elementy dobiera elektryk wykonujący instalację. Warto dodatkowo zwrócić uwagę, że w przypadku instalacji elektrycznych oszczędzanie na materiałach nie jest dobrym pomysłem. Jakość materiałów ma bezpośrednie przełożenie na bezpieczeństwo i komfort użytkowania instalacji. Instalacja elektryczna powinna być zawsze zaprojektowana "na wyrost" - urządzeń elektrycznych w każdym domu przybywa z roku na rok. Lepiej zatem, np. zastosować przewody o grubszej średnicy, niż wymagane według obecnie obowiązujących norm, gdyż zagwarantuje to bezproblemowe działanie instalacji przez następnych kilkanaście lat. Oszczędzać nie warto również na rozdzielnicy, gdyż jest to kluczowy element całego systemu zasilania domu, od którego w dużej mierze zależy jakość całej instalacji.

Nowa rozdzielnica

W rozdzielnicy, inaczej zwanej szafką rozdzielczą, zbiegają się obwody elektryczne z całej domowej
i ogrodowej instalacji elektrycznej. Nie jest to urządzenie duże - zazwyczaj ma postać płaskiej szafki. Jej lokalizację najwygodniej zaplanować nad drzwiami wejściowymi lub w innym punkcie przedpokoju, co znacznie ułatwia odłączenie zasilania w nagłych sytuacjach, wymagających ewakuacji domowników np. w czasie pożaru. Rozdzielnica jest sercem domowej instalacji elektrycznej - zawiera całą aparaturę sterującą i zabezpieczającą instalację wewnętrzną, a także szereg bezpieczników chroniących przed przeciążeniem, przepięciami i porażeniem prądem.
W rozdzielnicy znajdują się również wyłączniki nadmiaroprądowe i różnicoprądowe, zabezpieczające poszczególne obwody oraz całą instalację. We współcześnie produkowanych rozdzielnicach nie znajdziemy już tradycyjnych "korków". Zgodnie z nowymi normami rozdzielnice zawierają urządzenia modułowe montowane na znormalizowanej szynie instalacyjnej. Wszystkie wyłączniki mają taki sam wymiar podstawowy - 17,5 mm - lub jego wielokrotność. Pojemność rozdzielnicy zależy od liczby modułów, jakie można w niej zmieścić, co z kolei pozwala łatwo obliczyć, ile i jakiej mocy urządzenia będzie w stanie obsłużyć. Podobnie jak inne elementy instalacji elektrycznej, pojemność rozdzielnicy warto dobierać "z zapasem" pozwalającym w przyszłości podłączać kolejne urządzenia. Wymiana rozdzielnicy często wiąże się z koniecznością zdemontowania licznika energii elektrycznej. Elektryk wykonujący modernizację ma obowiązek powiadomić o takiej potrzebie miejscowy zakład energetyczny, podając okres na jaki licznik zostanie odłączony. Po jego ponownym zamontowaniu powinien zgłosić konieczność zaplombowania urządzenia. Stąd podczas wyboru fachowca istotne jest sprawdzenie, czy posiada uprawnienia do składania dokumentów w zakładzie energetycznym.