To nietypowe paliwo, jakim jest biogaz pochodzi głównie z oczyszczalni ścieków, składowisk odpadów oraz z gospodarstw rolnych. Składa się ono głównie z metanu i dwutlenku węgla. Pozostałe składniki, występujące w biogazie w mniejszych ilościach to: siarkowodór, wodór, azot, tlen oraz tlenki węgla. Biogaz pozyskany w prawidłowo przeprowadzonym procesie fermentacji i przy wykorzystaniu dobrej jakości masy organicznej może mieć wartość opałową wynoszącą 17 – 23 MJ/m³.
Gaz wysypiskowy, ale nie tylko z wysypiska
W Polsce zarejestrowanych jest obecnie około 700 czynnych składowisk odpadów. Szacuje się, że w ciągu roku kalendarzowego produkują one łącznie ponad 600 milionów m³metanu. Jednak nie oznacza to, że w ta sama ilość dotyczy pozyskanego biogazu. W praktyce możliwe jest odzyskanie 35 – 40% całego potencjału powstającego gazu wysypiskowego. Oprócz powstawania biogazu na wysypiskach odpadów organicznych, może on także powstawać w wiejskich gospodarstwach rolnych, jak również możliwe jest jego pozyskiwanie z oczyszczalni ścieków. Biogaz powstający z odchodów zwierzęcych ma najwyższą wartość energetyczną. Z metra sześciennego odchodów płynnych możliwe jest pozyskanie 20 m³ paliwa. Natomiast z 1 m³ obornika – aż 30 m³ biogazu. Jednak praktyka pokazuje, że na instalacje do pozyskiwania biogazu mogą pozwolić sobie jedynie gospodarstwa bardzo wysoko rozwinięte i duże. Jeśli chodzi o paliwo pozyskiwane z oczyszczalni ścieków, to standardowo z 1 m³ osadu możliwe jest uzyskanie 10 – 20 m³ biogazu o zawartości metanu około 60%. Jednak i tu opłacalność ekonomiczna pozyskiwania biogazu do celów energetycznych istnieje jedynie w przypadku dużych rozmiarów oczyszczalni. Mowa jest
o oczyszczalniach przyjmujących średnio 8–10 tys. m³ ścieków w ciągu doby.
Sposoby wykorzystywania biogazu
Choć w Polsce pozyskiwanie biogazu nie jest zbyt powszechne i wymagające istnienia kosztownych instalacji, to odzyskane paliwo można wykorzystywać do różnorakich celów. Gaz wysypiskowy można zagospodarować do:
- produkcji energii elektrycznej;
- wytwarzania ciepła;
- napędów pojazdów mechanicznych;
- produkcji metanolu;
- przesłania do sieci gazowej.
Biogaz wykorzystuje w przedstawione sposoby wiele państw na świecie. Nalezą do nich: Indie, Chiny, Szwajcaria, Francja, Niemcy oraz USA. Polska, pośród wymienionych państw nie ma niestety pozycji wiodącej. A szkoda. Biogaz stanowi bowiem dużą szansę dla polskiego rolnictwa. Dzięki budowaniu biogazowni, gospodarstwa rolne mogłyby zapewniać sobie tanią energię elektryczną
i cieplną. Z całą pewnością wpływałoby to na obniżenie kosztów produkcji, a tym samym na podniesienie konkurencyjności polskich rolników na rynku. Oprócz względów czysto ekonomicznych, pozyskiwanie biogazu jest także korzystne dla środowiska naturalnego. Z tych też powodów stałoby się doskonale, gdyby Polska zaczęła w pełni wykorzystywać potencjał tego odnawialnego źródła energii. Tym bardziej, że znajduje się ono w zasięgi naszej ręki.
Biogazownie – zalety i wady
Podobnie, jak większość inwestycji, tak i budowa biogazowni ma szereg zalet, ale niestety też
i wady. Jako priorytet stawia się w ostatnim czasie pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych
i bezpiecznych dla środowiska. Pozyskiwanie biogazu jest przyjazne środowisku. Podczas tego procesu redukuje się również emisję metanu do atmosfery. Gospodarowanie gnojowicą
i obornikiem staje się w pełni uporządkowane, a pozbycie się odpadów roślinnych i zwierzęcych jest proste i bezpieczne. Budowa biogazowni może być korzystna z ekonomicznego punktu widzenia, ale jednocześnie jest to przedsięwzięcie wymagające wniesienia wysokich nakładów inwestycyjnych. Ponadto budowa biogazowni to proces bardzo skomplikowany pod względem prawnym oraz proceduralnym. Należy także zdawać sobie sprawę, że wraz ze wzrostem mocy biogazowni – wzrasta zapotrzebowanie na substraty, a to może wiązać się z trudnościami logistycznymi. Istnieje również ryzyko zmiany cen surowców i energii elektrycznej. Widzimy zatem, że o ile pozyskiwanie biogazu jest z określonych powodów korzystne zarówno dla człowieka, jak i środowiska naturalnego, o tyle budowa biogazowni wiąże się z ogromnymi kosztami i ryzykiem inwestycyjnym.
