W zmodyfikowanym w tych okolicznościach stylu życia zmiany nastąpiły także w odniesieniu do modelu wypoczynku; mniej podróżujemy na dłuższe dystanse, renesans przeżywają weekendy spędzane w kraju – najlepiej na własnej działce. Częstsze pobyty w takich miejscach – także o różnych porach roku – każą inaczej zdefiniować funkcje jakie powinien spełniać dom rekreacyjny. Zwłaszcza, że swoje dokładają też anomalie pogodowe wynikające z ocieplającego się klimatu.
By odpoczywać komfortowo w domu rekreacyjnym dobrze mieć ciepło jesienią i zimą, a chłodniej późną wiosną i latem, gdy upały potrafią już być teraz iście tropikalne. Wbrew powszechnym stereotypom, dla osiągnięcia takiego komfortu nie trzeba szukać ogromnych pieniędzy na inwestycje. I to zarówno wtedy gdy taki dom rekreacyjny ma dopiero być zbudowany, jak i na potrzeby poważnej termomodernizacji istniejącego już budynku.
Najlepiej – jak w przypadku każdej innej nieruchomości – wyposażyć go w zestaw: panele słoneczne i pompa ciepła.
Dacza bez rachunków
Osoby, które dopiero będą budowały dom całoroczny – także dla potrzeb rekreacyjnych – lub go poważnie modernizowały, powinny w toku procesu inwestycyjnego kierować się normą energetyczną WT2021. Będą więc inwestować w budynek niemal zeroenergetyczny. Przed rozpoczęciem takiego przedsięwzięcia warto skorzystać z poradnika Dom bez rachunków, przygotowanego przez ekspertów na tę okoliczność w ramach kampanii społecznej promującej budownictwo zeroenergetyczne.
Jego zaletą jest także to, że przy prawidłowym zaprojektowaniu budynku koszty ogrzewania, ciepłej wody, chłodzenia budynku i prądu mogą wynosić obecnie poniżej 20 zł/miesiąc. W praktyce bowiem jest to jedynie koszt opłaty stałej wynikającej z systemu opustu i przyłączenia do sieci elektrycznej.
Najprostszą drogą prowadzącą do tego celu jest zastosowanie instalacji fotowoltaicznej oraz pompy ciepła. Zamontowana na dachu (lub na gruncie) instalacja fotowoltaiczna pozwala na zbilansowanie rocznego zużycia energii ogrzewania, ciepłej wody, chłodzenia i energii elektrycznej zużywanej w ciągu roku. Warto też przewidzieć dodatkowe miejsce na dachu na instalację fotowoltaiczną przeznaczoną do produkcji energii do samochodu elektrycznego i przeprowadzić okablowanie do przyszłej rozbudowy instalacji. Z kolei zamontowana w budynku pompa ciepła pozwala na efektywne ogrzewanie, przygotowanie ciepłej wody i chłodzenie budynku z efektywnością energetyczną od trzech do pięciu razy większą niż ogrzewanie elektryczne czy elektryczne podgrzewanie ciepłej wody użytkowej. Roczny udział energii zużywanej przez pompę ciepła pochodzącej bezpośrednio z instalacji fotowoltaicznej wynosi ok. 20-30 proc.
– Instalacja fotowoltaiczna przynosi największe oszczędności wtedy, gdy oprócz używania sprzętów AGD/RTV wykorzystujemy również system grzewczo-chłodzący, którego źródło zasilane jest również energią elektryczną, np. pompę ciepła. W takich systemach korzyści z inwestycji w system PV mogą trzy-, a nawet czterokrotnie przewyższać domy, w których zastosowano konwencjonalne kotły lub skorzystano z systemowego ciepła. Sama zaś inwestycja w instalację PV, nawet bez dotacji, zwraca się już po kilku latach – mówi Magda Turecka, Manager ds. marki NIBE.
Dla inwestujących w takie rozwiązanie ważne są oszczędności jakie uzyskuje się także na etapie inwestycji. Jest to przede wszystkim brak kosztów inwestycyjnych związanych z budową komina, kotłowni i magazynu opału. Zastosowanie pompy ciepła do ogrzewania budynku sprawia, że są one zbędne. Pompa ciepła może być umieszczona praktycznie w dowolnym pomieszczeniu nie zajmując na podłodze więcej niż 0,5 mkw.
Pompa grzeje, pompa chłodzi
Oczywiście prawdziwie komfortowy dom rekreacyjny powinien zapewniać nam tanie ciepło zimą i chłód latem. Obie te funkcje zapewni pompa ciepła. To rozwiązanie, które sprawdzi się w każdych warunkach. Zarówno wtedy gdy dopiero planujemy zainwestowanie w komfortowy dom rekreacyjny, jak i chcemy przystosować już istniejący do warunków całorocznych. Także gdy już korzystamy z pompy ciepła, ale na razie wyłącznie do ogrzewania domu.
– Na pewno łatwiej jest zastosować pompę ciepła, która zapewni ogrzewanie i chłodzenie przy jak najniższym nakładzie inwestycyjnym. Tu rozwiązaniem są pompy powietrzne, które w większości przypadków mają wbudowaną funkcję chłodzenia aktywnego, a chłód może być rozprowadzany za pomocą instalacji grzewczej płaszczyznowej lub klimakonwektorów. Jeżeli inwestorowi zależy jednak na niskim koszcie eksploatacji, powinien wybrać pompę gruntową, która jako jedyna jest w stanie zapewnić chłodzenie pasywne, praktycznie bezkosztowe, przy wykorzystaniu chłodu zawartego w gruncie – wyjaśnia Magda Turecka.
– Pompy ciepła to jedyne urządzenie grzewcze, które mogą jednocześnie zapewniać funkcję chłodzenia pasywnego lub aktywnego budynku. Najbardziej ekonomicznym sposobem chłodzenia z pompą ciepła, idealnym do małych i średnich domów jednorodzinnych, z powierzchniową instalacją grzewczą, jest wyposażenie urządzenia w moduł pasywnego chłodzenia – podkreśla Magda Turecka.
Chłodzenie aktywne może być realizowane niezależnie od typu pompy ciepła – także w modelach, w których dolne źródło ciepła stanowi powietrze atmosferyczne. System opiera się na odwróconej pracy urządzenia: parownik działa jak skraplacz, a skraplacz pełni funkcję parownika – zmienia się kierunek pracy układu.
Z kolei sposobem na osiągnięcie standardu klimatyzacji w okresie letnim z gruntową pompą ciepła jest wyposażenie urządzenia w moduł aktywnego chłodzenia np. NIBE HPAC i podłączenie jej do systemu z klimakonwektorami. Moduł ten stanowi zespół zaworów trójdrogowych, które odwracają obieg i umożliwiają rewersyjną pracę gruntowej pompy ciepła. Zimą, gdy występuje zapotrzebowanie na ogrzewanie budynku, ciepło zostaje dostarczone przez klimakonwektory w standardowym procesie sprężarkowego obiegu chłodniczego.
Na koniec dodajmy, że opisywane tu systemy ogrzewania i chłodzenia oparte na instalacji fotowoltaicznej i pompie ciepła to rozwiązania w dużym stopniu bezobsługowe zapewniające wysoki komfort i wygodę użytkowania oraz pozwalające na zachowanie czystości w budynku. Ponadto nie należy zapominać, iż inwestycja w pompę ciepła to indywidualny wkład inwestorów w trwałą likwidację smogu oraz w walkę z globalnym ociepleniem klimatu.
