).
W ostatnich latach coraz powszechniej stosowane są źródła energii odnawialnej: systemy solarne i pompy ciepła. Do łączenia poszczególnych sekcji systemów solarnych i pomp ciepła także używa się rur i złączek miedzianych. W instalacjach chłodniczych, w których obecny jest ekologiczny czynnik chłodzący CO2 o ciśnieniu ok. 120 barów, montuje się rury i złączki wykonane ze stopu miedzi CuFe2P, odporne na wysokie ciśnienia i w porównaniu z powszechnie stosowanymi instalacjami stalowymi mające mniejsze średnice zewnętrzne i grubości ścianek rur.
W poszczególnych typach instalacji stosowane są rury miedziane wyprodukowane zgodnie z odpowiednimi normami europejskimi. Projektant i instalator powinni posiadać odpowiednią wiedzę, która zapewni prawidłowe wykonanie instalacji z wykorzystaniem właściwych materiałów oraz najkorzystniejszą techniką łączenia, a także stosować zasady, które zagwarantują trwałość, niezawodność i sprawność instalacji podczas pracy.
Wykaz norm europejskich oraz przeznaczenie rur miedzianych przedstawiono w tabeli:
| Norma: | Przeznaczenie rury: |
| PN-EN 1057 | Rura instalacyjna przeznaczona głównie do wykonywania instalacji wody pitnej, ciepłej wody użytkowej, grzewczych oraz domowych instalacji gazowych. |
| PN-EN 12735-1 | Rura miedziana do instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych. |
| PN-EN 13348 | Rura miedziana do instalacji gazów medycznych i próżni. |
Rury miedziane produkowane zgodnie z powyższymi normami wykonane są z tej samej miedzi: Cu-DHP (miedź odtleniona fosforem) i posiadają takie same średnice zewnętrzne i grubości ścianek. Wyjątek stanowią rury do klimatyzacji i chłodnictwa, które dostępne są także w wymiarowaniu calowym. Aby łatwiej je identyfikować, rury posiadają trwałe oznaczenie (cechę) naniesione wzdłuż zewnętrznej ścianki, które określa:
- numer normy,
- gatunek miedzi,
- wymiary (średnica zewnętrzna i grubość ścianki w mm),
- stan twardości (twardy - R290; półtwardy - R250 i miękki - R220),
- nazwę producenta,
- kraj pochodzenia,
- znak CE,
- datę produkcji.
Rury należy stosować zgodnie z ich przeznaczeniem. Poszczególne rury miedziane wykonane według powyższych norm różnią się od siebie jakością i czystością powierzchni ścianki wewnętrznej. Niedopuszczalne jest stosowanie rur instalacyjnych wykonanych według normy PN-EN 1057 do wykonywania instalacji chłodniczych, klimatyzacyjnych oraz gazów medycznych lub próżni, zaś rur zgodnych z normą PN-EN 12735-1 do wykonywania instalacji gazów medycznych oraz próżni. Jeżeli po montażu instalacji chłodniczych, klimatyzacyjnych oraz gazów medycznych i próżni pozostała nam rura, to możemy ją wykorzystać do innych typów instalacji zgodnie z tabelą:
| Norma: | Instalacje, wodne, ogrzewanie i gaz | Instalacje chłodnicze i klimatyzacyjne | Instalacje gazów medycznych i próżni |
| PN-EN 1057 | stosować | nie stosować | nie stosować |
| PN-EN 12735-1 | stosować | stosować | nie stosować |
| PN-EN 13348 | stosować | stosować | stosować |
Rury miedziane stosowane do instalacji wody pitnej, pomimo znaku CE, muszą dodatkowo posiadać Atest Higieniczny wydany przez Państwowy Zakład Higieny.
Norma określa również sposób pakowania i zabezpieczania rur w transporcie i magazynowaniu. Rury ze stopu miedzi CuFe2P stosowane w chłodnictwie spełniają warunki normy PN-EN 12735-1 w zakresie czystości ścianek wewnętrznych rury oraz są oznaczone i pakowane zgodnie z wymogami tej normy.
Na rynku dostępna jest także instalacyjna cienkościenna rura miedziana z trwale zespoloną osłoną z tworzywa sztucznego. Spełnia ona wymagania normy PN-EN 1057 i posiada Atest Higieniczny, tzn. może być stosowana w instalacjach wody pitnej, ciepłej wody użytkowej i centralnego ogrzewania. Jej zaletą jest o ok. 40 % niższa cena od tradycyjnej miedzianej rury instalacyjnej. Tego typu rura ma szczególne zastosowanie w wykonywaniu instalacji płaszczyznowych (podłogowych i ściennych). Układanie z niej instalacji jest łatwe, szybkie i prostsze niż z rur z tworzyw sztucznych i tradycyjnej rury miedzianej przeznaczonej do ogrzewania podłogowego.
Złączki
Łączniki do instalacji z rur miedzianych wykonane są z miedzi i stopów miedzi (brązu i mosiądzu). Wymagania, jakie powinny spełniać złączki do rur miedzianych, zawarte są w normie PN-EN 1254. Złączki do wody pitnej muszą posiadać dodatkowo Atest Higieniczny.
Do łączenia rur miedzianych z wykorzystaniem łączników z miedzi powszechnie stosuje się dwie metody: lutowania kapilarnego lutem miękkim lub twardym oraz zaprasowywania.
Możliwości stosowania poszczególnych metod łączenia pokazano w tabeli:
| Sposób połączenia / Rodzaj instalacji | Woda | Ogrzewanie | Gaz | Chłodnictwo i klimatyzacyjna | Gazy medyczne i próżnia | Instalacja solarna |
| lutowanie miękkie | stosować do d < 28 | stosować | nie stosować | nie stosować | nie stosować | nie stosować |
| lutowanie twarde | stosować od d > 28 | stosować | stosować | stosować | stosować | stosować |
| zaprasowywanie | stosować | stosować | stosować | nie stosować | nie stosować | stosować |
Do łączenia rur cienkościennych stosuje się łączniki zaprasowywane z podwójnym elementem uszczelniającym (o-ring z EPDM). Mogą być stosowane złączki systemowe producentów cienkościennych rur miedzianych, jak również innych powszechnie stosowanych na rynku złączek zaprasowywanych z systemów tworzywowych do zaciskarek z konturem TH.
Instalacje chłodnicze wykonane z rur stopowych CuFe2P łączone są podobnie jak instalacje chłodnicze z miedzi za pomocą lutowania twardego.
