Jak dbać o klimatyzację?

Co może nam grozić ze strony nieczyszczonej klimatyzacji?
Aby chłodne powietrze było czyste, przed wylotem powietrza znajduje się specjalny filtr, usuwający kurz i zanieczyszczenia. Oprócz typowego filtra powietrznego, w niektórych modelach można spotkać filtry odwadniające i plazmowe, które dodatkowo uzdatniają wydmuchiwane przez klimatyzator powietrze. Ponieważ na filtrach stopniowo osadzają się zanieczyszczenia, maleje wydajność pracy klimatyzatora, natomiast rośnie zużycie energii. Klimatyzator często się obladza, co powoduje skraplanie wody. W skrajnych przypadkach nie można uzyskać żądanej temperatury.

Zanieczyszczenia na filtrze mogą też stać się pożywką dla drobnoustrojów, które rozwiną się w klimatyzacji, a potem będą wdmuchiwane do pomieszczenia wraz z „uzdatnionym” powietrzem. Najbardziej niebezpieczne spośród nich to bakterie Legionella, mogące powodować poważne schorzenia płuc. Dlatego każdy użytkownik klimatyzacji, dla własnego zdrowia i oszczędności powinien regularnie czyścić urządzenie.

Zwykłe porządki

Wloty i wyloty powietrza należy oczyścić miękką, suchą tkaniną. Jeśli zabrudzenia są trudne do usunięcia można użyć letniej wody lub łagodnego środka czyszczącego o odczynie obojętnym (np. roztwór wody z mydłem). Nie wolno używać żadnych ostrych, żrących środków.

Filtry powietrza należy czyścić zgodnie ze wskazaniami producenta. Niektóre modele klimatyzatorów mają sygnalizację zabrudzenia filtra - na wyświetlaczu pojawia się informacja o konieczności ich oczyszczenia. Zwykle zaleca się czyszczenie co dwa tygodnie. Filtry należy czyścić odkurzaczem lub wodą. Jeśli konieczne jest coraz częstsze czyszczenie (np. nie przynosi ono spodziewanych efektów), konieczna jest wymiana filtra.

Pokaż mi swoją klimatyzację...
Raz na jakiś czas powinno się oczyścić gruntownie całą instalację klimatyzacyjną, a przede wszystkim - kanały (przewody). Przepisy mówią, że ”Przewody powinny być wyposażone w otwory rewizyjne umożliwiające oczyszczenie wnętrza tych przewodów, a także innych urządzeń i elementów instalacji, o ile ich konstrukcja nie pozwala na czyszczenie w inny sposób niż poprzez te otwory, przy czym nie należy ich sytuować w pomieszczeniach o podwyższonych wymaganiach higienicznych (paragraf 153, ustęp 6. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie).

Czyszczeniem klimatyzacji zajmują się wyspecjalizowane firmy, które przeprowadzają badania urządzeń, a także inspekcję kanałów (przewodów). Pozwala to na dobranie właściwej metody czyszczenia oraz jej parametrów.
Najczęściej wykorzystywaną, a jednocześnie bardzo skuteczną metodą jest szczotkowanie mechaniczne. Metoda polega na odrywaniu szczotką złogów zanieczyszczeń (pyłu, tłuszczu i in.). Szczotka wprowadzana jest do wnętrza kanału za pomocą zewnętrznego urządzenia czyszczącego,wprowadzonego w bardzo szybkie obroty (od 300 do 1000 obrotów na minutę). Oderwane zanieczyszczenia zasysane są do odpowiedniego filtra, umieszczonego na końcu instalacji.

Drugim ważnym elementem czyszczenia klimatyzacji (szczególnie większego systemu, np. w biurach, hotelach) jest dezynfekcja, czyli likwidacja mikroorganizmów. Dezynfekcję przeprowadza się za pomocą środków chemicznych (biocydów). Musi być przeprowadzana bardzo starannie, z uwzględnieniem specyfiki biocydów:

• środek niszczący jeden rodzaj drobnoustrojów (czyli selektywny) może spowodować, że inny rodzaj będzie miał ułatwiony rozwój (dzięki temu, że nie będzie miał konkurencji);
• mikroorganizmy mogą  się łatwo uodpornić na działanie środków chemicznych regularnie stosowanych. Będą się wówczas rozwijać mimo stosowania danego biocydu. Aby dezynfekcja była skuteczna, trzeba na zmianę stosować dwa chemicznie różne, a równie skuteczne środki;
• środki chemiczne likwidują tylko znane źródło zanieczyszczeń. Zmiana warunków środowiskowych może spowodować rozwój zupełnie innego rodzaju mikroorganizmów;
• wiele środków chemicznych jest szkodliwych dla skóry, oczu i błony śluzowej człowieka; mają drażniący i nieprzyjemny zapach; mogą być wręcz szkodliwe, kiedy przez kilka dni po dezynfekcji ulatniają się z instalacji.

Tabela. Przegląd wybranych środków stosowanych do dezynfekcji klimatyzacji