Jak są zbudowane
Wolno stojące piece kominkowe, potocznie zwane kozami są to, podobnie jak wkłady kominkowe, zamknięte, szczelne paleniska. Różnią się jednak tym, że nie wymagają żadnej dodatkowej obudowy, co ma bardzo ważny wpływ na obniżenie kosztów instalacji, a w razie przeprowadzki można taki piec ze sobą zabrać.
Żeliwna czy stalowa
Kozy zbudowane są z żeliwa lub stali. Wybór materiału konstrukcyjnego ma wpływ na charakter pieca: z żeliwa uzyskuje się piece w delikatnych kształtach, nadając im eleganckiego, stylowego wyglądu. Stal zaś pozwala tworzyć tylko proste i nowoczesne formy.
Czym się pali i jak grzeje
Większość pieców wolno stojących to urządzenia przystosowane do spalania drewna. Podobnie jak w przypadku kominków zalecane jest kaloryczne drewno liściaste o niskiej wilgotności (maks. 15%).
Gdy w piecu spalane jest drewno, korpus kozy rozgrzewa się i w ten sposób oddaje ciepło otoczeniu.
Dla podniesienia sprawności kóz stosowane są dwa rozwiązania:
- spalanie wtórne – poprzez odpowiednią konstrukcję pieca, umożliwiającą osiągnięcie wyższych temperatur oraz odpowiednie wloty powietrza, gazy nie uciekają z dymem, a ulegają niemal całkowitemu spaleniu w piecu;
- dopalanie spalin przy użyciu katalizatora – jest to najnowsza i najbardziej wydajna metoda stosowana w urządzeniach przystosowanych do spalania drewna. Dzięki zastosowaniu katalizatora reakcja dopalania gazów i resztek w dymie zachodzi już w o wiele niższych temperaturach niż w przypadku wtórnego spalania bez katalizatora. W ten sposób znacznie podniesiono sprawność pieców na drewno.
Piece wolno stojące stosowane są głównie do ogrzewania miejscowego. Są tanim źródłem ciepła. Piec taki może być zainstalowany praktycznie w większości pomieszczeń. Podstawowym warunkiem jest przewód kominowy o odpowiednich wymiarach, określonych przez producenta.
Parametry techniczne pieców
Istotnym kryterium wyboru pieca jest jego moc nominalna. Zbyt pochopna decyzja w tej kwestii może później spowodować, iż nigdy nie osiągniemy żądanej temperatury w pomieszczeniu lub też, mimo zredukowania mocy urządzenia, temperatura w pomieszczeniu będzie za wysoka. Aby tego uniknąć należy zdecydować, które pomieszczenia chcemy ogrzewać piecem, obliczyć ich kubaturę, ustalić, o jakiej mocy piec jest nam potrzebny. Moce nominalne pieców dostępnych na rynku wahają się od 3 do 17 kW – czyli są w stanie ogrzać pomieszczenie o kubaturze do 420 m³.
Warto również zwrócić uwagę na następujące dane techniczne:
- czas palenia przy jednorazowym uzupełnieniu opału – chcąc korzystać z pieca jako źródła ciepła należy wybierać te, w których pełny załadunek drewna przy zredukowanym dostępie powietrza spala się w czasie nie krótszym niż 8 godzin. Najwydajniejsze piece potrafią utrzymać żar nawet do 15 godzin;
- podobnie jak w przypadku wkładów kominkowych, bardzo istotnym parametrem jest sprawność pieca – czyli stopień w jakim energia dostarczona w postaci drewna zostaje zamieniona na energię cieplną. Sprawność dla dobrej jakości pieców powinna wynosić minimum 70%.
Komfortowa koza
W kozach, które pamiętamy z dawnych czasów jedynym sposobem regulacji mocy grzewczej była ilość opału. Potem wprowadzono w nich szybry, przy pomocy których można było regulować przekrój wylotu
spalin. Nieco nowszym rozwiązaniem było zastosowanie regulatorów wlotu powietrza do spalania. W nowoczesnych kozach moc pieca sterowana jest przez termostat, który sam reguluje przekrój wlotu powietrza do spalania w zależności od temperatury w pomieszczeniu.
Z punktu widzenia użytkownika bardzo ważnym elementem jest sposób dokładania opału. W większości pieców drewno dokładane jest do paleniska przez frontowe drzwiczki, których szerokość dopasowana jest do gabarytów pieca. Wygodniejszym rozwiązaniem jest dokładanie opału przez drzwiczki umieszczone z boku pieca lub też przez klapę znajdującą się w jego górnej płycie. W ten sposób istnieje możliwość dołożenia do paleniska większej ilości drewna, unikamy też konieczności uciążliwego schylania się.
Należy również zwrócić uwagę na sposób usuwania popiołu. Najlepiej, gdy piec wyposażony jest w oddzielny pojemnik, w którym gromadzi się popiół. Oryginalnym rozwiązaniem jest popielnik wyposażony w dodatkową pokrywę, która uniemożliwia wysypywanie się popiołu na pomieszczenie w trakcie przenoszenia.
Większość nowoczesnych kóz wyposażonych jest w duże, przeszklone drzwiczki, dzięki którym mamy dobry widok na palące się polana. Drzwiczki te mogą być otwarte podczas palenia w piecu - daje to podobny efekt, jak korzystanie z tradycyjnego, otwartego kominka.
Niektóre kozy posiadają również piekarnik, umożliwiające podgrzewanie i pieczenie potraw.
Wybór miejsca
Idealnym miejscem dla kozy jest centralny punkt na dolnej kondygnacji. Takie usytuowanie pozwala na najefektywniejsze wykorzystanie walorów grzewczych pieca. W przypadku gdy nasz dom nie ma dużej liczby pomieszczeń, a stanowi raczej jedną większą przestrzeń, piec wolno stojący na drewno to najlepsze źródło ciepła. W taki bowiem sposób ogrzane powietrze będzie mogło swobodnie krążyć, tak aby w każdym miejscu panowała podobna temperatura.
Nie zawsze jednak centralne umieszczenie pieca jest możliwe. Aby sprawdzić, czy piec wolno stojący będzie odpowiednim źródłem ciepła, warto przeprowadzić bardzo prosty test: jeżeli można obejść wszystkie pomieszczenia bez cofania się, oznacza to że ciepłe powietrze będzie po nich cyrkulować nawet wtedy, gdy piec nie będzie zainstalowany w centralnym miejscu.
Można również wspomóc naturalny ruch powietrza poprzez zastosowanie małych wentylatorków. Instaluje się je w ściankach działowych. Ich funkcja polega na wymuszeniu ruchu ciepłego powietrza do najbardziej oddalonych pomieszczeń. Rozwiązanie tego typu jest dobre, gdy dysponujemy domem jednopoziomowym, z licznymi pomieszczeniami. W takim przypadku ogrzewanie przy pomocy pieca należy traktować jako wspomagające.
Instalacja i montaż
Montaż kozy jest znacznie tańszy niż innych urządzeń grzewczych. Polega na:
1. Sprawdzeniu instalacji kominowej oraz doprowadzeniu powietrza do spalania.
2. Przygotowaniu odpowiedniego miejsca, na którym stanie piec. Ważne aby miejsce to było wyłożone materiałem niepalnym, np. cegłą klinkierową, kamieniem, terakotą, szkłem.
3. Ustawieniu pieca. Należy zwrócić uwagę na zachowanie bezpiecznych odległości między piecem a materiałami łatwopalnymi – odległości te różnią się dla poszczególnych typów pieców.
4. Wykonaniu podłączenia między piecem a przewodem kominowym – w tylnej części pieca znajduje się króciec wylotu spalin. W większości pieców króciec ten może być skierowany do góry lub do tyłu w kierunku ściany. Podłączenie między piecem a przewodem kominowym wykonuje za pomocą rur stalowych o średnicy odpowiadającej średnicy króćca na piecu. Przewód kominowy powinien mieć przekrój, który określony został przez producenta w dokumentacji technicznej.
