Gaz, zarówno ziemny jak i płynny, wymaga spełnienia licznych wymogów związanych z bezpieczeństwem instalacji i skutecznością pomiaru. W budownictwie mieszkaniowym, w przypadku gazu ziemnego, rozlicza się jego faktyczne zużycie.
W przypadku gazu płynnego jeszcze do niedawna obowiązywała zasada zakupu gazu w ilości odpowiadającej objętości zbiornika. Obecnie coraz więcej dostawców gazu umożliwia okresowe rozliczenie za faktycznie zużyty gaz.
Gaz ziemny
Do pomiaru zużycia gazu ziemnego służą gazomierze. Każdy odbiorca gazu, rozliczający się według taryfy zmiennej (czyli według rachunków, a nie ryczałtem), musi być wyposażony w takie urządzenie. Forma własności zależy od wielkości zużycia gazu. Odbiorcy indywidualni są zazwyczaj w grupie taryfowej zużywającej do 10 m3/h – w tym przypadku gazomierze są własnością dostawcy gazu. Zatem jego instalacja i konserwacja oraz związane z tym koszty są po stronie dostawcy.
Jaki gazomierz i gdzie?
Gazomierze dobiera się zgodnie z obliczonym w projekcie instalacji gazowej zapotrzebowaniem danego domu lub mieszkania na gaz. Dla odbiorców indywidualnych najczęściej stosowane są gazomierze miechowe, dużo rzadziej zwężkowe, rotorowe lub turbinowe. Gazomierze instalowane w budynkach powinny odpowiadać pierwszej klasie metrologicznej, poza budynkami – klasie drugiej. O lokalizacji gazomierza, szczególnie w przypadku budownictwa wielorodzinnego, decyduje dostawca gazu (określa te informacje w warunkach przyłączenia). Warto jednak wiedzieć, jakie warunki lokalizacji musi spełniać licznik gazowy. W nowym budownictwie, zgodnie z rozporządzeniem w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, gazomierz instalujemy:
- w budynku, w specjalnej szafce wyposażonej w otwory wentylacyjne, a wykonanej z materiału trudnozapalnego – na klatkach schodowych lub ogólnych korytarzach;
- w budynku, w specjalnym szybie wentylowanym, dostępnym od strony pomieszczeń innych niż mieszkalne;
- w budynku w wydzielonym, wentylowanym, wyposażonym w otwór okienny pomieszczeniu w piwnicy; wentylacja piwnicy musi być wyprowadzona co najmniej 2,5 m ponad powierzchnię terenu.
W budynkach gazomierze należy umieszczać na wysokości 0,3 – 1,8 m (licząc od podłogi do spodu gazomierza). - poza budynkiem, pod warunkiem umieszczenia urządzenia w wentylowanej szafce. W tej samej szafce powinien się znaleźć kurek główny. Zasadniczo powinno się umieszczać szafkę w odległości 10 m od budynku. W zabudowie jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji indywidualnej można przekroczyć odległość 10 m. Szafka może być umieszczona na ścianie budynku (natynkowo), na specjalnym słupku lub na ogrodzeniu.
Na zewnątrz gazomierze należy umieszczać na wysokości co najmniej 0,5 m (licząc od poziomu terenu do spodu gazomierza).
W nowych budynkach nie przewiduje się lokalizacji gazomierza
w mieszkaniu. Natomiast w budynku istniejącym, po remoncie instalacji, gazomierz może być pozostawiony wewnątrz lokalu –
w samodzielnej kuchni lub w wydzielonym korytarzu, niedopuszczalne jest sytuowanie urządzenia w łazience lub innym wilgotnym pomieszczeniu. Należy zachować też odpowiednie minimalne odległości gazomierza: 1m w „linii prostej” od urządzenia gazowego oraz 3 m licząc „po przewodach”. Miejsce „zakazane” dla gazomierza to także wnęka wspólna z licznikiem energii elektrycznej. Należy zachować odpowiednią odległość od tego licznika – gazomierz mierzący zużycie gazu ziemnego, a więc lżejszego od powietrza, umieszcza się co najmniej 0,3 m nad licznikiem energii elektrycznej. Jeśli to niemożliwe, w przypadku braki szafki należy zachować odległość 1 m w poziomie. Tu znów możliwe jest odstępstwo, jeśli oddzielimy oba urządzenia niepalną ścianką (przegrodą). Przegroda musi mieć taką wysokość, by sięgać co najmniej 0,5 m powyżej i poniżej gazomierza. Musi też być odpowiednio szeroka – jej szerokość musi o 10 cm przekraczać odległość lica (przedniej części) gazomierza od ściany. Niezależnie od miejsca instalacji, należy zadbać o zabezpieczenie licznika gazowego przed wpływem czynników zewnętrznych i dostępem osób niepowołanych. Na gazomierzu znajduje się specjalna plomba zabezpieczająca – jeśli okaże się, że jest zerwana, kłopoty może mieć właściciel lokalu, który jest obsługiwany przez dany gazomierz. Jeśli zatem stwierdzimy jakiekolwiek nieprawidłowości w pomiarze zużycia gazu, nie wolno nam ingerować w gazomierz – nieprawidłowości mogą być wówczas uznane za naszą winę. Naprawę wadliwego gazomierza przeprowadzi dostawca gazu.
Jeszcze niedawno w przypadku gazu ziemnego standardem było rozliczenia za cały gaz, którym dostawca napełnił zbiornik przydomowy. Obecnie coraz więcej liczących się dostawców zmienia sposób rozliczeń na tzw. zdalny (telemetryczny). W zbiorniku gazu montowana jest kontrolka objętości, która połączona jest z tradycyjnym licznikiem gazowym, umieszczonym najczęściej na ścianie budynku w szafce gazowej (wiele gazomierzy oferowanych na rynku nadaje się do pomiaru zużycia zarówno gazu ziemnego, jak i płynnego). Zasadnicza różnica polega na tym, ze nie ma odczytu licznika – wraz z gazomierzem w szafce gazowej mocowany jest specjalny nadajnik (urządzenie telemetryczne), które za pomocą fal radiowych przekazuje do centrali dostawcy informacje dotyczące zużycia gazu w danym okresie. Na tej podstawie wystawiany jest rachunek – zatem klient płaci za rzeczywiste zużycie gazu. Dodatkowym atutem takiego rozwiązania jest monitoring ilości gazu w zbiorniku – dostawca sam pilnuje, kiedy trzeba uzupełnić zawartość zbiornika. Stosunkowo korzystne są opłaty za tego typu usługi – co miesiąc pobierana jest opłata telemetryczna, zaś nadzór i serwis są nieodpłatne.
