Programy: Czyste Powietrze i Mój Prąd po zmianach

Dlatego w plany przygotowań do remontu warto włączyć analizę obu programów – albo i więcej, bo oprócz nich są też inne źródła dofinansowania lub wsparcia, np. ze strony niektórych producentów. Być może warto uzupełnić plany o przedsięwzięcia z zakresu termomodernizacji, by remont pochłonął z prywatnego portfela znacznie mniej niż kosztowałby bez dodatkowego wsparcia.

Państwo wspiera zieloną energię i przedsięwzięcia termomodernizacyjne na coraz to nowe sposoby nie bez powodu. Ocieplając dom mamy nie tylko korzyść w postaci niższych rachunków za ciepło czy chłód latem, ale już sam fakt, że potrzeba na to mniej energii pozytywnie wpływa na klimat i całe środowisko naturalne. Podobnie prąd z paneli słonecznych – zmniejsza ślad węglowy i ogranicza do minimum wydatki na energię elektryczną.

Przeczytaj: Ocieplanie się klimatu to wyrok śmierci dla raf koralowych. Jak możemy je ratować nawet działając w Polsce?

Nim więc podejmiemy wyzwanie pod wezwaniem „termomodernizacja” i przystąpimy do jego wdrażania, powinniśmy najpierw sprawdzić, jakie ewentualne wsparcie nam przysługuje, w jakiej wysokości i w jakiej formie.

Od 1 lipca ruszyła trzecia edycja programu Mój Prąd. Ta, trzecia już jego edycja, ma potrwać do 22 grudnia br. lub do wyczerpania dotacji. Podstawowe zasady mają też obowiązywać w przyszłym roku. Tym razem instytucją prowadzącą nabór jest Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – co nie ma większego znaczenia, bo wnioski o dotację i tak składać trzeba drogą elektroniczną.

Program skierowany jest do osób fizycznych wytwarzających energię elektryczną na własne potrzeby, które mają zawartą umowę kompleksową (z Operatorem Sieci Dystrybucyjnej – OSD, zakładem energetycznym) regulującą kwestie związane z wprowadzeniem do sieci energii elektrycznej wytworzonej w mikroinstalacji.

O dotację w programie Mój Prąd można się ubiegać, jeśli spełnione zostaną określone warunki. Po pierwsze instalacja jest już wykonana i podłączona do sieci elektroenergetycznej (w tym gospodarstwo domowe posiada licznik dwukierunkowy). Po drugie instalacja fotowoltaiczna, której dotyczy dotacja jest o mocy 2-10 kW i jest przeznaczona na cele mieszkaniowe. Po trzecie, co jest nowością w tej edycji programu – wydatki zostały poniesione od 1 lutego 2020 r., instalacja nie została też przed tym terminem zakończona. Ponadto – inwestycja ta nie jest rozbudową już istniejącej instalacji.

Obecnie można w ramach dotacji liczyć na zwrot do 50% kosztów inwestycji, jednak maksymalnie 3000 zł na instalację.

Program Czyste Powietrze w tym roku nabrał tempa. Ogólnie pieniądze są przeznaczone na wymianę starego pieca i ocieplenie domu, wnioski można składać online lub w wersji papierowej. W pierwszym przypadku obsługa odbywa się poprzez specjalny Portal

Beneficjenta, w drugim wniosek można złożyć w gminie – o ile podpisała ona porozumienie o realizacji programu (stan na koniec lipca to ponad 1 956 gmin), w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW).

Nabór wniosków prowadzony jest w trybie ciągłym aż do końca 2027 roku. Szczegółowe terminy, sposób składania wniosków i ich rozpatrywania określone są w regulaminie naboru lub ogłoszeniu o naborze, które są zamieszczone na stronie internetowej właściwego terytorialnie WFOŚiGW.

Z programu mogą skorzystać osoba będąca właścicielem/współwłaścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego lub wydzielonego w budynku jednorodzinnym lokalu mieszkalnego z wyodrębnioną księgą wieczystą o dochodzie rocznym nieprzekraczającym kwoty 100 000 zł.

W sumie można dostać: na wymianę źródeł ciepła i termomodernizację domu: do 30 tys. zł w podstawowym poziomie dofinansowania i do 37 tys. zł w podwyższonym.

Już w trakcie tego roku w programie zaszły dwie kluczowe zmiany. Po pierwsze od 1 lipca br. podwyższono limity dochodowe, które uprawniają do skorzystania z podwyższonego poziomu dofinansowania. Aktualnie dotyczy to osób, których przeciętny miesięczny dochód na jednego członka ich gospodarstwa domowego nie przekracza kwoty 1 564 zł w gospodarstwie wieloosobowym (2 189 zł w gospodarstwie jednoosobowym. A w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej, roczny przychód beneficjenta z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej za rok kalendarzowy, za który ustalony został przeciętny miesięczny dochód, nie przekroczył trzydziestokrotności kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę w grudniu roku poprzedzającego rok złożenia wniosku o dofinansowanie.

Dodatkowego wsparcia takim osobom mogą udzielać gminy, które na ten cel mają możliwość pozyskać pożyczki z programu na preferencyjnych warunkach.

A druga zmiana? Wytyczne Komisji Europejskiej, zapisy Krajowego Planu Odbudowy oraz Polskiego Ładu, a także obowiązujące uchwały antysmogowe w poszczególnych województwach, które nakazują wymianę starych kotłów węglowych i ograniczają możliwość stosowania paliwa stałego (węgla) – te czynniki zdeterminowały zapowiadane już wcześniej przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zmiany w programie „Czyste Powietrze”. W konsekwencji zakup i montaż kotła na węgiel w ramach programu „Czyste Powietrze” będzie możliwy tylko do końca obecnego roku. Zatem, aby otrzymać dotację wnioskujący musi do 31 grudnia 2021 r. złożyć wniosek o dofinansowanie obejmujący kocioł na węgiel, zakupić i zamontować to źródło ciepła a dodatkowo potrzebna jest faktura wystawiona do końca bieżącego roku (warunek ten nie dotyczy wniosków złożonych przed datą wejścia w życie zmian w programie, czyli przed 1 lipca 2021 r.).

Dofinansowanie z tego programu ma charakter dotacji do poniesionych kosztów lub – jeśli skorzystamy z kredytu w banku na termomodernizację – może też mieć formę częściowej spłaty kapitału kredytu bankowego zaciągniętego na wymianę źródeł ciepła lub termomodernizację.

Wysokość dotacji zależy od rodzaju i zakresu prac. Poza audytem energetycznym, którego koszty mogą być pokryte w 100 proc., dotacja z reguły nie przekracza 30-50 proc. kosztów przedsięwzięcia, przy czym najwyższe dotyczą pomp ciepła i instalacji fotowoltaicznych. Dla przykładu: do 50% faktycznie poniesionych kosztów podłączenia do sieci ciepłowniczej wraz z przyłączem, do 50% faktycznie poniesionych kosztów zakupu i montażu mikroinstalacji fotowoltaicznej, do 45% faktycznie poniesionych kosztów zakupu i montażu pompy ciepła typu powietrze-woda oraz gruntowej pompy ciepła, o podwyższonej klasie efektywności energetycznej (minimum A++) do celów ogrzewania lub ogrzewania i ciepłej wody.

Dlaczego dotacje są najwyższe w przypadku pomp ciepła i instalacji fotowoltaicznych i najlepiej zastosować oba rozwiązania w komplecie?

– Instalacja fotowoltaiczna przynosi najwięcej korzyści, kiedy zapotrzebowanie budynku na energię elektryczną jest duże. Oznacza to, że „prąd słoneczny” wykorzystywany jest nie tylko na potrzeby urządzeń elektrycznych w domu, ale także do ogrzewania budynku zimą, chłodzenia latem oraz produkcji ciepłej wody użytkowej przez cały rok. Zastosowanie systemu grzewczego na bazie pompy ciepła zasilanej energią elektryczną pozwala na efektywne wykorzystanie energii na własne potrzeby. Produkowana energia elektryczna bilansuje się z energią zużywaną, a rachunki za prąd sprowadzają się do niewielkich opłat stałych – wyjaśnia Magda Turecka Manager ds. marki NIBE.

Według autorów programu Mój Prąd, instalacja paneli fotowoltaicznych zwraca się średnio po 6-8 latach od zainstalowania. Ta się dzieje, gdy służy tylko do produkcji prądu, Zdecydowanie szybciej stanie się to, gdy wykorzystamy pełne jej możliwości. Instalacja fotowoltaiczna wszak to nie tylko źródło energii elektrycznej zastępującej prąd dostarczany poprzez sieci przesyłowe z konwencjonalnych elektrowni. A przynajmniej nie musi swoich funkcji ograniczać tylko do tego. Uzupełniona odpowiednio o różne inne technologie i urządzenia może wesprzeć a nawet zastąpić wszelkie inne media: od podgrzewania wody użytkowej po ładowanie akumulatorów samochodów elektrycznych.

Obecnie większość przedsięwzięć termomodernizacyjnych, których częścią jest instalacja PV wciąż ma na celu jedynie zmniejszenie rachunków za energię elektryczną. Jeśli własny prąd jest dodatkowo wykorzystywany do ogrzewania domu, to podobnie jak przy ogrzewaniu wody – za pośrednictwem kotłów lub pieców elektrycznych. Wymaga to stosowania wielu paneli, na dodatek nie zawsze powierzchnie nadające się do ich montażu nadają się do wykorzystania w celu osiągnięcia potrzebnej ilości prądu ze słońca.

– Jako studium przypadku użyjmy budynku jednorodzinnego o powierzchni 150 mkw., budowanego w standardzie NF 40 (zapotrzebowanie na ciepło 40 kWh/m2/rok), zamieszkiwanego przez czteroosobową rodzinę. Średnie dobowe zużycie c.w.u. to 50 l/os. Roczne zapotrzebowanie na energię cieplną potrzebną do zapewnienia komfortu cieplnego w tym budynku to 6000 kWh/rok, zaś roczne zapotrzebowanie na energię cieplną potrzebną, aby codziennie podgrzać 200 litrów c.w.u. to 3387 kWh/rok – proponuje Magda Turecka, Manager ds. marki NIBE i wylicza: – Aby pokryć zapotrzebowanie na energię elektryczną pompy ciepła pracującej na cele c.o. oraz c.w.u., potrzebujemy instalacji fotowoltaicznej o mocy ok. 2,88 kW, czyli 9 paneli o mocy 320 Wp. Przyjmując średnią cenę za wykonanie kompleksowej instalacji fotowoltaicznej na poziomie 4500 zł za 1 kW mocy instalacji, koszt wykonania instalacji wyniesie około 12 960 zł.

W takim samym budynku z innym elektrycznym urządzeniem grzewczym, do pokrycia zapotrzebowania na energię potrzebowalibyśmy instalacji fotowoltaicznej o mocy 11,2 kW, czyli aż 35 paneli. W związku z tym, koszt wykonania takiej instalacji wyniósłby ponad 50 000 zł.

Zarówno w przypadku ogrzewania jak i przygotowywania ciepłej wody użytkowej na dachu budynku jednorodzinnego najczęściej po prostu nie ma tyle miejsca, by zamontować tak dużą instalację fotowoltaiczną potrafiącą zasilać maty grzewcze czy kocioł elektryczny. Wymagana moc systemu fotowoltaicznego przekroczyłaby w takiej konfiguracji moc 10 kWp i byłaby mniej opłacalna z punktu widzenia bilansowania energii.

Wszystkie te kalkulacje i wskazówki warto wykorzystać planując kompleksowy remont o charakterze termomodernizacyjnym. Tym bardziej, że jak zaznaczyliśmy na wstępie najwyższe kwoty dotacji (30 tys. zł i 37 tys. dla osób uprawnionych do podwyższonego poziomu dofinansowania) możliwe są w przypadku pomp ciepła i instalacji fotowoltaicznych – najlepiej stosowanych w komplecie. Ponadto także ze względów technologicznych instalację pompy ciepła dobrze jest połączyć z termomodernizacją całego budynku np. z powiększeniem izolacji cieplnej ścian czy wymianą stolarki okiennej i drzwiowej, ponieważ pozwoli to na obniżenie zapotrzebowania na energię, co wpłynie na niższe rachunki za energię pobieraną przez pompę ciepła.