System DGP, czyli Dystrybucja Gorącego Powietrza

Podstawową różnicą miedzy systemem grawitacyjnym, a wymuszonym jest to, że w systemie wymuszonym montuje się dodatkowo specjalny aparat nawiewny (turbinę elektryczną), aby wymusił przepływ ciepłego powietrza do pomieszczeń oddalonych od miejsca instalacji wkładu.  Wybór systemu zależy od tego, czy zamierzamy ogrzać jedynie salon (w którym zwykle znajduje się kominek) i dwa-trzy bezpośrednio sąsiadujące z nim wnętrza, czy również pomieszczenia położone dalej lub wyżej.

Obieg grawitacyjny

W tym systemie zachodzi zjawisko konwekcji, czyli unoszenia się ku górze ogrzanego przez kominek powietrza, które następnie przepływa kanałami do innych pomieszczeń. Najważniejszą zaletą tego rozwiązania jest jego niezawodność, bo nie wymaga zasilania energią elektryczną. Przemawiają za nim również stosunkowo niskie koszty montażu i materiałów. Natomiast wadą grawitacyjnego obiegu jest ograniczony zasięg działania. Sprawdza się przy ogrzewaniu jedynie dwóch-trzech pomieszczeń, a powietrze może być rozprowadzane najwyżej na odległość 4 m od kominka (unoszące się samoczynnie powietrze nie pokona bowiem oporów przepływu w długich kanałach).

Obieg wymuszony

Daje znacznie większe możliwości ogrzewania – długość kanałów może dochodzić nawet do 10 m, dzięki czemu dostarczamy ciepło do pomieszczeń znacznie oddalonych od kominka. Jednak układ ten jest znacznie bardziej skomplikowany niż grawitacyjny, a przez to jego instalacja jest nieco droższa. Większe nakłady finansowe związane są z koniecznością zastosowania odpowiednio wygłuszonego aparatu nawiewnego, który wymusza przepływ gorącego powietrza do poszczególnych pomieszczeń. Poza tym więcej zapłacimy również za samą eksploatację systemu – aparat nawiewny w trakcie pracy pobiera prąd do napędu wentylatora tłoczącego ciepłe powietrze. Ponieważ rozwiązanie to jest znacznie bardziej skomplikowane niż obieg grawitacyjny, jego montaż najbezpieczniej zlecić profesjonalnej i wykwalifikowanej ekipie instalatorskiej specjalizującej się w wykonywaniu powietrznych instalacji kominkowych, która szczegółowo zaplanuje, dobierze i doradzi odpowiednie rozwiązania w zależności od posiadanego modelu wkładu oraz instalacji.

Podczas planowania instalacji DGP szczególnie należy zwrócić uwagę na:

1. Szczegółowe zaplanowanie sieci dystrybucji powietrza, wybierając jak najkrótsze i najprostsze drogi;
2. Zastosowanie kształtek i łączeń charakteryzujących się łagodnymi załamaniami;
3. Montaż elementów umożliwiających regulację przepływu ciepłego powietrza, takich jak np. przepustnice i zakończenia wylotów w postaci kratek posiadających regulowane żaluzje;
4. Wybór odpowiedniego do naszych potrzeb aparatu nawiewnego (turbiny);
5. Właściwą wentylację, zarówno wkładu kominkowego, jak i pomieszczeń, do których tłoczone jest gorące powietrze;
6. Dobór wkładu powietrznego o odpowiedniej mocy grzewczej, w zależności od powierzchni, którą chcemy nim ogrzać

Ponadto wielu instalatorów uważa urządzenie nawiewne, czyli turbinę, za serce całego systemu DGP. Nic więc dziwnego, że przed jego wyborem należy rozważyć kilka aspektów. Dobór aparatu nawiewnego uzależniony jest przede wszystkim od wielkości instalacji. Turbiny różnią się między sobą wydajnością, czyli możliwością przetłoczenia pewnej ilości powietrza w ciągu jednej godziny jej działania.  Zazwyczaj aparaty montowane są na głównym kanale nawiewnym (ale nie w czopuchu obudowy), powyżej kominka w odległości nie większej niż 4 metry od wkładu. Powietrze dopływające do turbiny nie powinno przekraczać temperatury 150o C. Turbina powinna być wyposażona w izolację termiczną i akustyczną i nie wolno jej dodatkowo zabudowywać materiałem izolacyjnym. Aparat musi mieć możliwość swobodnej wymiany powietrza z otoczeniem. Dzięki takiemu usytuowaniu nie dochodzi do przegrzania się silnika. Dlatego najczęstszym miejscem montowania turbin jest nieużytkowany strych. Dodatkowo turbina powinna posiadać termostat, który umożliwi płynną regulację momentu załączenia urządzenia. Możemy ją także wyposażyć w regulator, który pozwala ustawiać prędkość obrotów, czyli siłę ciągu aparatu. Aparaty nawiewne umożliwiają regulację temperatury do 90o C. Do nas należy ustawienie pożądanej temperatury, przy której turbina ma rozpoczynać swoją pracę. W momencie, gdy powietrze dochodzące do turbiny osiągnie ustawioną temperaturę aparat załącza się i pracuje do czasu, gdy temperatura powietrza ogrzanego przez kominek osiągnie niższą wartość od ustawionej na termostacie. Takie rozwiązanie powoduje, że nasza praca z turbiną ogranicza się w głównej mierze do jej zamontowania i ustawienia odpowiedniej temperatury pracy. Nie zapominajmy jednak o jej regularnej konserwacji. Problem z turbiną może pojawić się w momencie braku prądu. Jeżeli jesteście narażeni na częste przerwy w dostawie energii lepiej zastosować turbinę z by-passem. Działanie tego aparatu jest podobne do standardowego., jedyna różnica polega na tym, że w momencie braku prądu całe gorące powietrze przypływa przez zawór tzw. (by-pass) chroniąc tym samym turbinę przed przegrzaniem.  Jeżeli ciepłe powietrze płynące od kominka dociera do poszczególnych pomieszczeń z różnym natężeniem, możemy zastosować wentylator montowany do kratek kominkowych. Umieszczamy go w ścianie pomieszczenia, na wylocie przewodu dystrybuującego powietrze, w którym obserwujemy największy problem z równomiernym dotarciem ciepła. Zamontowany wentylator maskujemy kratką kominkową. Musimy jednak pamiętać, że ze względu na wysoką temperaturę panującą w systemie, wentylator musi być podłączony do prądu w otoczeniu temperatury do 80oC.

Którędy prowadzić kanały i gdzie montować ich wyloty

Decydując się na system dystrybucji gorącego powietrza powinniśmy ustalić, która droga przeprowadzenia kanałów będzie dla nas najwygodniejsza. Niestety nie są to elementy zdobiące nasz dom, dlatego najlepiej zamontować je w miejscach niewidocznych.  W zależności od architektury budynku mamy do wyboru prostokątne kanały lub okrągłe przewody. Kanały polecane są w przypadkach, gdy zdecydujemy się na rozprowadzenie powietrza w wylewkach lub podwieszanych sufitach. Pamiętajmy jednak, że to rozwiązanie najlepiej wprowadzić na etapie budowy domu. Do łączenia kanałów wykorzystywane są złączki kanałowe. Przewody izolowane są wygodniejsze i łatwiejsze w montażu. Zazwyczaj umieszczane są na strychu domu, jeżeli nie jest on wykorzystywany na co dzień. Przewody łączą się z innymi elementami układu za pomocą okrągłych złączek.

Na wybór elementów rozprowadzenia ciepłego powietrza wpływa jeszcze jeden ważny czynnik - opór przepływu powietrza. Jest on tym bardziej, znaczący gdy transportowane powietrze przebywa długą drogę. Żeby nie tracić ciśnienia powietrza płynącego w kanałach zaleca się tworzenie instalacji o jak najmniejszej liczbie zakrętów (szczególnie tych ostrych) i zmian rozmiaru kanałów lub przewodów. Na opór wpływają jeszcze dwa ważne czynniki: powierzchnia, materiał i kształt elementów dystrybucji powietrza. Zazwyczaj wykorzystuje się kształtki wykonane z blachy ocynkowanej. Najczęściej zalecanym kształtem do przepływu jest okrąg, ponieważ najmniej zaburza on ciąg przepływu ciepła. Idealnym torem byłby więc taki, który prowadzi przez system sztywnych rur bez żadnych odnóg. Niestety takie przypadki prawie nigdy nie występują. Dodatkowo pamiętajmy, że przy doborze kształtu elementów znaczenie ma także ich powierzchnia i przekrój - elementy o mniejszej powierzchni generują większy opór. Standardowo na rynku dostępne są przewody o wymiarach 100, 125 i 150 mm oraz kanały 150x50 mm. Stosowanie mniejszych elementów nie jest zalecane. Po pierwsze nadają się tylko do wyjątkowo małych (krótkich) systemów. Po drugie generują za dużo hałasu, co zmniejsza komfort użytkowania systemu. Do regulowania przepływów powietrza stosujemy przepustnice. Zazwyczaj są one montowane przed nawiewnikiem lub w każdym odgałęzieniu systemu. Ich zadaniem jest wyrównanie ilości powietrza dystrybuowanego do wszystkich odnóg systemu. Przy użyciu kratki z żaluzjami możemy ograniczyć dopływ ciepłego powietrza tylko do wybranego pomieszczenia.

Zakończeniem przewodów dystrybuujących ciepło są kratki kominkowe lub anemostaty. Zaleca się, aby ich przekrój miał przynajmniej takie wymiary, jak kanałów systemu. Kratki montowane są w suficie lub w ścianach blisko sufitu lub podłogi. Na rynku dostępne są kratki z samą siatką, z siatką i ruchomą żaluzją, z samą nieruchomą żaluzją lub tzw. kratki tunel. W czopuchu kominka można montować kratki z siatką, z samymi żaluzjami lub typu tunel. Kratki z regulowaną żaluzją nie zaleca się stosować w pobliżu kominka ponieważ ze względu na wysokie temperatury mogą ulec zniszczeniu i nie będą spełniały swojej roli. Ponadto zamknięcie żaluzji i zatrzymanie dopływu powietrza do wkładu może doprowadzić do jego uszkodzenia.

Jeszcze kilka lat temu kratki kominkowe były kojarzone głównie z płaskimi, jednobarwnymi formami. Obecnie możemy wybierać wśród wielu wzorów, kolorów i kształtów, dlatego istnieje możliwość dobrania odpowiedniego modelu do każdego rodzaju wnętrza . Ważne jest, aby kratki były wykonane z odpowiedniego materiału - blachy nierdzewnej lub odlewane - oraz, aby były zabezpieczone odpowiednim pokryciem - farbą proszkową, galwanizowane lub powlekane. Zapewni im to mechaniczną i termiczną wytrzymałość na warunki, w których będą pracować. Więcej informacji odnośnie kratek kominkowych znajdziecie w artykule pt. "Kratki kominkowe - ozdoba czy również bezpieczeństwo" zamieszczonym w sekcji.

Drugim elementem wykorzystywanym do zakończenia kanałów dystrybucji są anemostaty. Anemostaty montowane są w suficie pomieszczenia, do którego doprowadzane jest powietrze. Na rynku dostępne są typy nawiewne i wywiewne. Wywiewne regulują ilość powietrza usuwanego z pomieszczenia. Nawiewne służą do regulowania powietrza, które jest dostarczane do pomieszczenia. Dostępne są anemostaty w kształtach okrągłym, kwadratowym i prostokątnym. Najczęściej spotykane okrągłe anemostaty rozprowadzają rozgrzane powietrze równomiernie w każdym kierunku. Kwadratowe i prostokątne anemostaty mają możliwość regulowania kierunku oddawania powietrza od 1 do 4 stron.

Przeciwnicy systemu DGP twierdzą, że ogrzewanie powietrzne brudzi ścianę, w której zamontowane są nawiewniki. Powoduje to konieczność częstego malowania pomieszczeń (nawet co dwa lata). Faktycznie wadą stosowania kratek lub anemostatów jest aktywniejsze gromadzenie się kurzu. Widać to szczególnie w przypadku, gdy wyloty kratek znajdują się w niedalekiej odległości od podłogi. Najlepszym rozwiązaniem tego problemu jest zastosowanie filtrów niedaleko zakończeń kanałów. Nie wyeliminuje to problemu całkowicie, ale jeżeli będziemy systematycznie czyścić filtry, możemy go w dużej mierze ograniczyć. Niestety, ze względu bezpieczeństwa, filtrów nie możemy stosować w obudowie kominka. Dlatego kratki umieszczone bezpośrednio nad kominkiem zawsze będą bardziej narażone na   zabrudzenia.

UWAGA: Jeżeli zauważycie intensywne brudzenie się ściany wokół kratek lub anemostatów sprawdźcie, czy system pracuje prawidłowo i czy żaden z kanałów nie jest zanieczyszczony. Jeżeli to nie pomoże zgłoście ten problem specjaliście. Pamiętajmy, że prawidłowo zaprojektowany i zamontowany system dystrybucji gorącego powietrza nie może powodować nadmiernego zabrudzania ścian.

Konserwacja systemu DGP

Przed każdym okresem grzewczym należy pamiętać nie tylko o przeglądzie i czyszczeniu przewodów kominowych, ale także kanałów DGP. Konserwacja systemu ma przede wszystkim na celu zapewnienie nam bezpiecznego i bezawaryjnego użytkowania systemu dystrybucji w kolejnym sezonie grzewczym. Po kilku miesiącach ogrzewania domu powinniśmy ponadto sprawdzić:

• Czy żaden z przewodów nie uległ uszkodzeniu lub nie jest zapchany czy zakurzony?
• Czy turbina działa sprawnie?
• Czy filtry wymagają wymiany, czy może wystarczy je tylko oczyścić?
• Czy zakończenia przewodów (kratki i anemostaty) są wolne od krzu?

Kwestia oczyszczania systemu nie jest problematyczna przy małych instalacjach. Staje się ona kłopotliwa dopiero przy rozbudowanych systemach posiadających wiele odnóg. Pamiętajmy jednak, że poświęcenie nawet całego dnia na jej sprawdzenie zaowocuje bezpiecznym jej użytkowaniem, a pośrednio wpłynie również na nasze oszczędności. Czysta instalacja to gwarancja prawidłowego działania systemu Dystrybucji Gorącego Powietrza.

 Dowiedz się więcej - kratki.pl