Aby dokonać właściwego wyboru, trzeba poznać możliwości, jakie da nam kocioł wiszący z wbudowanym zasobnikiem, a jakie z oddzielnym, a także właściwości poszczególnych grup urządzeń.
Kocioł jednofunkcyjny współpracujący z oddzielnym zasobnikiem
Nazwa tego urządzenia może wprowadzić w błąd. Często słysząc ją po raz pierwszy mamy wrażenie, że tego rodzaju kocioł nie ma możliwości ogrzewania ciepłej wody, że służy tylko do centralnego ogrzewania.
Pochodzenie tej nazwy wynika z tego, że wewnątrz kotła płynie tylko woda grzewcza z instalacji c.o. Kocioł realizuje więc tylko jedną funkcję jaką jest podnoszenie temperatury wody grzewczej. Dopiero później woda ta jest kierowana raz do instalacji c.o., a raz do wężownicy w pojemnościowym podgrzewaczu wody. W ten sposób raz ogrzewany jest dom, a raz woda użytkowa. Kocioł rzeczywiście spełnia tylko jedną funkcję (podnoszenie temperatury wody w instalacji), ale we współpracy z instalacją i pojemnościowym podgrzewaczem wody zapewnia nam niejako dwie funkcje – ogrzewanie budynku i wody.
Nowoczesny kocioł jednofunkcyjny jest z reguły dobrze wyposażony. Często zawiera elementy instalacji, które kiedyś były montowane poza urządzeniem. Są to na przykład sterownik, zawór bezpieczeństwa, czy zawór przełączający, który kieruje wodę grzewczą do instalacji c.o. lub do wężownicy zasobnika. Dlatego wystarczy podłączyć do tego rodzaju kotła pojemnościowy podgrzewacz wody, potocznie zwany zasobnikiem, by móc uzyskać realizację zarówno ogrzewania domu, jak i przygotowania ciepłej wody.
Dysponując odpowiedniej wielkości zasobnikiem możemy w tym przypadku zastosować kocioł o małej mocy dostosowanej do ogrzewanej powierzchni domu. Co prawda kocioł małej mocy będzie musiał dłużej pracować, by podgrzać zasobnik c.w.u., ale przy znacznym zapasie ciepłej wody, możemy z niej swobodnie korzystać nawet w dwóch łazienkach i kuchni.
Dzięki małej mocy kotła, dostosowanej do potrzeb cieplnych budynku, będzie on pracował z wysoką sprawnością, poszczególne cykle pracy będą dłuższe, a ilość załączeń mniejsza. Dzięki temu wydłuży się żywotność kotła.
Takie rozwiązanie ma również pewne wady. Zaliczyć można do nich przede wszystkim większą przestrzeń, jaką zajmuje łącznie kocioł, dodatkowy zasobnik i niezbędny osprzęt. Ponadto połączenie pomiędzy kotłem, a zasobnikiem to dodatkowa instalacja do zamontowania, która kosztuje.
Kocioł wiszący dwufunkcyjny z wbudowanym zasobnikiem
Pewnym rozwiązaniem problemów związanych ze znalezieniem miejsca na duży zasobnik może być zastosowanie kompaktowego kotła wiszącego z wbudowanym już zasobnikiem. Urządzenie takie mimo gabarytów niewiele większych od zwykłego kotła jednofunkcyjnego potrafi podgrzewać duże ilości wody i to bez współpracy z dużym zasobnikiem c.w.u. Wynika to z jego konstrukcji i parametrów.
Podstawą tego typu rozwiązania jest kocioł dwufunkcyjny, to znaczy taki, który wewnątrz swojej obudowy realizuje dwie funkcje - ogrzewanie wody użytkowej i zasilanie instalacji c.o. Posiada on wbudowany, specjalny wymiennik ciepła, w którym przepływowo, na bieżąco podczas poboru woda użytkowa jest podgrzewana przez wodę grzewczą.
Wydajność kotłów dwufunkcyjnych
Dla uzyskania dużej wydajności stosuje się w tym przypadku kotły o dużej mocy, z reguły większej od 24 kW, aż do nawet 35 kW, co pozwala nam na bieżąco pobierać wodę w ilości od 11,6 do prawie 17 l/minutę (przy ogrzaniu wody od 30ºC). Możliwe jest więc swobodne napełnianie wanny, a nawet równoległe korzystanie z dwóch natrysków w łazienkach. Nie zawsze jednak taki poziom komfortu jest wystarczający, szczególnie w przypadku kotła o mocy 24 kW, a przy równoległym korzystaniu z kilku odbiorników nie ma możliwości uzyskania odpowiedniej temperatury wody.
Gdy np. jeden z domowników bierze prysznic, a drugi w tym momencie skorzysta z kranu w kuchni, może to spowodować chwilowy spadek temperatury wody w obu tych punktach. Stąd w celu uniknięcia tego typu niespodzianek w kotłach kompaktowych stosuje się dodatkowy, niewielki zasobnik c.w.u. Ma on z reguły pojemność od 20 do nawet 50 l, a jego zadaniem jest pokrycie chwilowego, dużego zużycia ciepłej wody. W przypadku zwykłego kotła dwufunkcyjnego o mocy 20-24 kW mogłoby to spowodować od razu spadek temperatury wody.
Temperatura będzie się utrzymywała dzięki zapasowi ciepłej wody zmagazynowanemu w zasobniku c.w.u. Podczas dużego poboru ciepłej wody będzie się on stopniowo wyczerpywał, a po zakończeniu poboru wody zostaje ponownie uzupełniony.
Kocioł dwufunkcyjny z mini zasobnikiem - możliwości
Takie połączenie znacznej mocy kotła dwufunkcyjnego z mini zasobnikiem ciepłej wody daje ogromne możliwości. Dzięki bezpośredniemu ogrzewaniu wody i korzystaniu z zapasu z zasobnika kotły kompaktowe jednorazowo (w ciągu pierwszych 10 minut) mogą nam dostarczyć nawet 200-250 l ciepłej wody. Dla porównania, tyle może nam zapewnić oddzielny zasobnik o pojemności dopiero 150 l ogrzewany do odpowiednio wyższej temperatury.
Z pozoru mniejsze urządzenie, jakim jest wiszący kocioł kompaktowy, zapewnia niekiedy większą ilość ciepłej wody niż kocioł z oddzielnym, dużym zasobnikiem. Wydaje się więc, że to rozwiązanie jest wręcz idealne. Wystarczy bowiem zastosować tego typu kocioł, by uzyskać odpowiednią ilość wody nawet dla dwóch łazienek w domu. Dodatkowo z uwagi na małe wymiary możemy go umieścić np. w kuchni lub łazience.
W efekcie dysponujemy wysokim komfortem ciepłej wody i większą przestrzenią w kotłowni, którą możemy zagospodarować w innym celu.
Przed podjęciem decyzji o wybraniu tego właśnie rozwiązania musimy jednak wiedzieć o jego kilku mankamentach. Przede wszystkim w małym domku o niskich stratach ciepła trzeba pamiętać o tym, że stosując kompaktowy kocioł o mocy na przykład 25 kW instalujemy urządzenie o mocy 2, a nawet 3-krotnie wyższej niż jest to potrzebne dla ogrzania domu. Efektem będą krótkie cykle pracy urządzenia. W krótkim czasie od uruchomienia palnika kocioł osiągnie wymaganą temperaturę i wyłączy się. Po jakimś czasie włączy się ponownie i znów będzie pracował bardzo krótko. To może negatywnie wpływać na sprawność oraz żywotność urządzenia. Ponadto taka cykliczna praca urządzeń, szczególnie kotłów atmosferycznych, jest dość głośna i przeszkadza użytkownikom.
Podczas pracy na potrzeby ciepłej wody kocioł kompaktowy z wbudowanym zasobnikiem będzie uruchamiał się o wiele częściej niż kocioł z oddzielnym zasobnikiem. Wynika to z zastosowania w kotłach kompaktowych zasobnika o małej pojemności. Z tego powodu często nawet umycie rąk czy szklanki powoduje uruchomienie kotła, co nie występuje w przypadku urządzenia współpracującego z dużym, dodatkowym zasobnikiem. Taki sposób pracy może również powodować skrócenie żywotności kotła.
Zanim więc dokonamy wyboru między kotłem jednofunkcyjnym z oddzielnym zasobnikiem, a urządzeniem kompaktowym, musimy wziąć pod uwagę ich zalety i wady w konkretnym przypadku.
Musimy pamiętać, że kocioł jednofunkcyjny to:
- lepsze dopasowanie mocy kotła do potrzeb cieplnych budynku,
- optymalna praca kotła, a więc i wyższa sprawność kotła,
- dłuższa żywotność systemu,
- mniejsza uciążliwość dla użytkownika z uwagi na mniejszą ilość załączeń.
Z drugiej strony takie rozwiązanie wymaga:
- większej przestrzeni do zabudowy kotła i zasobnika,
- zastosowania dużego zasobnika c.w.u.,
- dodatkowych prac instalacyjnych dla połączenia obu tych urządzeń.
Kocioł kompaktowy to:
- oszczędność miejsca zabudowy,
- możliwość swobodnej zabudowy w kuchni lub łazience,
- z reguły wysoka wydajność ciepłej wody przy małych gabarytach.
Z drugiej strony to rozwiązanie sprawia, że:
- moc kotła jest z reguły nieadekwatna do strat ciepła budynku,
- sprawność kotła może być nieco niższa z uwagi na krótkotrwałą pracę,
- ilość załączeń kotła jest większa,
- żywotność kotła może być krótsza.
odsumowując, na podstawie opisanych cech obu urządzeń można stwierdzić, że w domu o powierzchni do 100-120 m² należy raczej dążyć do stosowania kotła o małej mocy, szerokim zakresie modulacji współpracującego z oddzielnym zasobnikiem c.w.u.
W domu o większej powierzchni można zastanawiać się nad montażem kotła kompaktowego.
Wybór odpowiedniego rozwiązania jest jednak sprawą bardzo indywidualną i powinien go dokonać przyszły użytkownik, mając na uwadze opisane powyżej cechy każdego z tych rozwiązań. Może okazać się, niezależnie od konsekwencji, że w małym mieszkaniu musimy zastosować kocioł kompaktowy dużej mocy z uwagi na brak możliwości wygospodarowania miejsca na oddzielny zasobnik.
