Odprowadzanie wód opadowych

Podobnie jak każdy ściek, wodę deszczową lub z drenażu należy skierować do odbiornika – może nim być grunt, rów melioracyjny lub rzeka. Wody z odwodnień mają jednak przewagę nad innymi ściekami – są na tyle czyste, że nie wymagają dodatkowych procesów oczyszczających. Należy jednak osobno odprowadzać wodę gruntową (z drenażu) i wodę deszczową (z odwodnienia dachu i podwórza – wodę z tych dwóch źródeł można odprowadzać wspólnie).

Skąd odprowadzana jest woda?
Woda z drenażu kierowana jest do drenarskiej studzienki zbiorczej i stamtąd przekazywana do odbiornika. Woda z kanalizacji deszczowej (systemy orynnowania, wpust dachowy) wyprowadzana jest rurą spustową poza budynek. Rura może być zakończona wylewką, z której następuje bezpośredni wypływ wody, albo podłączona do instalacji zbierającej wodę.

Jeżeli teren jest nachylony w jednym kierunku, woda deszczowa może spłynąć powierzchniowo bezpośrednio do odbiornika (rów melioracyjny, rzeka). Nie ma wówczas potrzeby montowania dodatkowej instalacji ani stosowania odwodnień liniowych. Woda z odwodnień liniowych (podwórko, droga) kierowana jest do studzienki zbiorczej.

System odwodnienia dachu i podwórza
System odwadniania dachu należy połączyć z instalacją odprowadzającą do odbiornika. Można zastosować dwa rozwiązania:

• rurę wpustową należy wpuścić w grunt (poprzez osadnik zanieczyszczeń,  np. liści) i połączyć z instalacją, która pozwoli na odprowadzenie wody bezpośrednio do odbiornika;
• pod wylewką rynny powinien znaleźć się wpust podwórzowy – jego zadaniem będzie odbieranie wody deszczowej spływającej z dachu i skierowanie jej do instalacji.

Jeśli na terenie występuje zarówno system odwadniania dachu, jak i podwórza, można je połączyć. W tym celu instalację odbierającą wodę deszczową trzeba skierować do studzienki zbiorczej, gromadzącej wodę z odwodnień liniowych. Studzienka zbiorcza musi mieć odpowiednią do takich zadań pojemność.

Od studzienki do...?
Do zagospodarowania jest woda z dwóch studzienek – zbiorczej studzienki drenarskiej i studzienki „deszczowej” (nie jest to nazwa fachowa!).
Jeśli dom znajduje się na wzniesieniu, wodę ze zbiorczej studzienki drenarskiej można odprowadzić do rzeki lub rowu melioracyjnego (za pomocą rur położnych w gruncie).
Jeśli natomiast warunki terenowe są niesprzyjające, wodę kieruje się do gruntu, za pomocą studni chłonnych lub rozkraplania. Wybór rozwiązania uzależniony jest przede wszystkim od warunków gruntowych.

Studnia chłonna jest bardzo dobrym rozwiązaniem, kiedy pod gruntem nieprzepuszczalnym (np. ił, glina), znajduje się warstwa gruntu przepuszczalnego (piasek, żwir). Oprócz tego musi być niski poziom wód gruntowych, ponieważ zwierciadło wód musi być oddalone o 1,0 m od planowanego dnia studni chłonnej. Jest to związane z koniecznością podczyszczenia wód w gruncie (są to jednak wody odpadowe, a zasilą przecież wody podziemne).
Studnia chłonna ma wysokość ok. 3 m i średnicę 1 m. Wykonana jest z kręgów betonowych i przypomina w konstrukcji tradycyjną studnię. Zasadnicza różnica polega na wypełnieniu dna warstwą filtracyjną, przez którą woda będzie przesączać się swobodnie. Warstwa filtracyjna składa się z dwóch elementów:

• 50 cm drobnego piasku;
• 100 cm  żwiru lub pospółki (warstwa filtracyjna właściwa).

Kręgi betonowe, w których ułożona jest warstwa filtracyjna, powinny przylegać do gruntu przepuszczalnego. Muszą mieć nawiercone otwory (ok. 30 mm średnicy) pozwalające na przepływanie już oczyszczonej wody do gruntu.
Woda doprowadzona jest do studni chłonnej rurą o średnicy najczęściej 150 mm, której wylot znajduje się ok. 20 cm nad warstwą filtracyjną. Dodatkowo, studnia powinna być przykryta pokrywą z kominkiem natleniającym.
Jeżeli na terenie nieruchomości znajduje się też studnia wodociągowa, trzeba pamiętać, by studnia chłonna była posadowiona niżej.
Przepisy dotyczące położenia studni chłonnej mówią, że powinna znajdować się w odległości 3 m od granicy działki i 30 m od studni wodociągowej – dotyczy to jednak studni odbierających ścieki sanitarne. W przypadku wody deszczowej lub pochodzącej z drenażu wymagania nie są aż tak surowe.

Rozkroplenie można zastosować szczególnie przy zagospodarowaniu wód pochodzących z drenażu. Metoda ta sprawdza się, kiedy grunt jest przepuszczalny (piaski, żwiry), zaś poziom wód gruntowych oddzielony jest od miejsca rozkraplania warstwą o grubości ok. 1 m. Rozkraplanie przeprowadza się za pomocą układu specjalnych cienkich rur (najczęściej z tworzywa sztucznego – polietylenu). Należy zrobić to w taki sposób, by odprowadzić wodę na odległość 20-30 m od krawędzi budynku.

Skrzynki rozsączające tworzą sztuczną warstwą magazynująco-przepuszczalną. Skrzynki wykonane są z polipropylenu, a ok. 40% ścianek pokrytych jest otworami. Skrzynki mogą być podłączone do rynien, skąd zbierają wodę deszczową i najpierw ją magazynują, a potem powodują jej powolne przesączanie do gruntu (w kierunku poziomym i pionowym).
Skrzynki dobrze sprawdzają się na małych działkach. Ich wymiary i możliwość tworzenia różnych konfiguracji (mogą być układane w warstwy pionowe bądź łączone w poziomie) pozwalają też na dostosowanie do określonych warunków gruntowych.
Skrzynki muszą być zabezpieczone ze wszystkich stron odpowiednimi geowłókninami, obsypane żwirem (otoczakami - bez ostrych krawędzi) i przykryte co najmniej 40 cm warstwą gruntu (w terenie silnie obciążonym - 80 cm). Sprawia to, że skrzynki pracują efektywnie, a woda jest dodatkowo oczyszczana.
Od układu skrzynek należy zachować następujące odległości:

• do budynków mieszkalnych bez izolacji przeciwwilgociowej - 5 m, z izolacją - 2 m;
• 3 m do drzew;
• 2 m do granicy działki, drogi publicznej lub chodnika przy ulicy;
• 1,5 m do rurociągów gazowych i wodociągowych;
• 0,8 m do kabli elektrycznych;
• 0,5 m do kabli telekomunikacyjnych.