Przydomowe oczyszczalnie ścieków są alternatywą dla kanalizacji miejskiej - można je stosować tam, gdzie nie ma możliwości włączenia się do sieci miejskiej. Kanalizacja miejska kończy się oczyszczalnią, a więc odprowadzenie ścieków do kanalizacji miejskiej jest jednocześnie zapewnieniem ich właściwego oczyszczenia. Jeśli jednak przejmujemy obowiązki przedsiębiorstwa kanalizacyjnego, musimy zadbać o właściwą jakość odprowadzanych ścieków.
Parametry ścieków
Skład ścieków może być opisany przez bardzo wiele wskaźników chemicznych. Aby określić, czy ścieki są oczyszczone wystarczająco, by trafić z oczyszczalni do wody lub gruntu, stosuje się następujące wskaźniki:
- BZT - Biochemiczne zapotrzebowanie na tlen;
- ChZT - Chemiczne zapotrzebowanie na tlen;
- zawiesina ogólna;
- azot ogólny;
- fosfor ogólny.
Biochemiczne zapotrzebowanie na tlen. Jest to podstawowy wskaźnik składu ścieków. Mówi o ilości substancji organicznych w ściekach. Substancje organiczne są usuwane przez utlenienie na dwa sposoby - przez organizmy żywe i rozkład chemiczny. Wskaźnik BZT mówi, jak dużo tlenu zostało zużytego (stąd określenie "zapotrzebowanie na tlen") na procesy mikrobiologiczne (stąd określenie biochemiczne). Wielkość tę określa się najczęściej jako wskaźnik BZT5, czyli pięciodniowe zapotrzebowanie na tlen.
BZT podawane jest w mg (zużytego) tlenu na litr ścieków. Im większy wskaźnik BZT, tym większe zanieczyszczenie, czyli - tym gorzej (tym większe zanieczyszczenie substancjami organicznymi).
BZT jest istotnym parametrem w przydomowych oczyszczalniach ścieków. Dobra praca oczyszczalni zależy od wielkości BZT w ściekach, które do niej dopływają (czyli tych, które produkujemy). Oznacza to, że każdy model oczyszczalni ma "swój" wskaźnik BZT - jest to wartość, powyżej której nie będzie pracowała z pełną wydajnością. Wskaźnik BZT w ściekach oczyszczonych dla oczyszczalni przydomowej wynosi 40 mg/m³.
Chemiczne zapotrzebowanie na tlen. Mówi o całkowitej ilości substancji organicznych zawartych w ściekach. Jest to ważny wskaźnik, ponieważ obejmuje nie tylko wskaźnik BZT, ale też informuje o substancjach, których mikroorganizmy nie są w stanie rozłożyć. Wskaźnik ChZT w ściekach oczyszczonych dla oczyszczalni przydomowej wynosi 150 mg/m³.
Biogeny - azot i fosfor. Azot i fosfor są tzw. biogenami (pierwiastkami biogennymi). Biogeny działają jak nawozy - stymulują wzrost roślin i glonów. Nie powinny być wprowadzane do wód, szczególnie powierzchniowych stojących, ponieważ mogą powodować masowy rozwój roślin, szczególnie glonów. Zjawisko to, zwane eutrofizacją, sprawia, że w wodach powierzchniowych zmieniają się zupełnie warunki, które mogą ostatecznie prowadzić docałkowitego zaniku życia biologicznego w danym zbiorniku. Zawartość biogenów azotu w ściekach oczyszczonych dla oczyszczalni przydomowej wynosi: dla azotu 30 mg/m³; dla fosforu: 5 mg/m³.
W świetle prawa
Wprowadzanie ścieków do wód i ziemi reguluje Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego.
Rozporządzenie mówi, że ścieki z oczyszczalni przydomowych traktuje się tak jak ścieki z oczyszczalni komunalnych o wskaźniku RLM ≤ 2000.
RLM - Równoważna liczba mieszkańców, umowny parametr określający wielkość urządzeń do oczyszczania ścieków. Oparty jest na założeniu, że każda osoba produkuje 160 dm³ ścieków na dobę. W przypadku budownictwa mieszkaniowego RLM odpowiada liczbie mieszkańców.
Ścieki odpływające z oczyszczalni mogą więc zawierać nie więcej niż:
| wskaźnik | BZT | ChZT | zawiesina | azot | fosfor |
| maks. zawartość [mg/dm³] | 40 | 150 | 50 | 30 | 5 |
Jednocześnie podczas rozruchu lub tuż po awarii oczyszczalni, wielkości te mogą być o 50% większe.
Ścieki mogą być wprowadzane do ziemi za pomocą podpowierzchniowych urządzeń infiltracyjnych (np. drenażu rozsączającego), w granicach gruntu stanowiącego własność odprowadzającego, jeżeli spełnione są jednocześnie następujące warunki:
- ilość ścieków nie przekracza 5,0 m³ na dobę.
- najwyższy użytkowy poziom wodonośny wód podziemnych znajduje się co najmniej 1,5 m pod dnem urządzeń rozprowadzających ścieki w gruncie.
- ścieki są oczyszczane wstępnie (w osadniku wstępnym) za pomocą procesów, w których BZT5 dopływających ścieków jest redukowane co najmniej o 20%, a zawartość zawiesin ogólnych co najmniej o 50% - niezależnie od wymaganych wartości tych wskaźników.
Warunki te nie obowiązują dla ścieków odprowadzanych do wód powierzchniowych.
