Materiał na instalację kanalizacyjną powinien spełniać szereg wymogów, żeby instalacja działała prawidłowo i nie powodowała uciążliwości (takich jak hałas). Asortyment materiałów do kanalizacji sanitarnej przedstawia się następująco:
- tworzywa sztuczne (PVC, polietylen wysokiej gęstości, polipropylen, żywica poliestrowa) stosowane do wykonania przewodów (pionów i podejść) oraz łączników i kształtek;
- żeliwo, najczęściej stosowane do wykonania przewodów odpływowych i kanalizacji zewnętrznej (rury prowadzące od instalacji domowej do szamba, studzienek, oczyszczalni przydomowej); rzadziej wykorzystywane do budowy pionów;
- kamionka stosowana do wykonania przewodów odpływowych (poziomów kanalizacyjnych) oraz kanalizacji zewnętrznej;
- beton stosowany do wykonania kanalizacji zewnętrznej.
Instalacja kanalizacyjna z tworzyw sztucznych
Rury z tworzyw sztucznych odznaczają się bardzo dobrymi własnościami:
- dobre parametry hydrauliczne. Wewnętrzne ściany rur są gładkie, co znacznie zmniejsza opory przepływu. Jest to bardzo ważne – pozwala, by ścieki płynęły z właściwą prędkością, a jednocześnie średnice mogą być mniejsze w porównaniu z rurami żeliwnymi;
- odporność na korozję. Ścieki sanitarne mogą mieć bardzo silne własności korozyjne (mają odczyn kwaśny, a przy tym zawierają detergenty, środki czystości, chemikalia), zwiększane przez stosunkowo wysoką temperaturę;
Zasadniczym problemem jest wydłużalność temperaturowa – przez to rury wymagają kompensacji. Trzeba je montować za pomocą specjalnych obejm i przewidywać luz przy montowaniu. Poszczególne tworzywa sztuczne mają charakterystyczne dla siebie zalety.
Żywica poliestrowa wzmacniana włóknem szklanym (GRP)
To materiał ciężki i wytrzymały. Najczęściej stosowany jest do budowy sieci kanalizacyjnych w terenach trudnych (np. silnie podmokłych). Charakteryzuje się też wysoką odpornością na temperaturę. Rzadko stosowana w instalacjach domowych, może pojawić się w instalacjach szczególnie obciążonych (np. tam, gdzie są wysokie piony albo „skoki” ciśnienia powodowane przez nierównomierne przepływy). Można ją też spotkać jako tworzywo na zbiorniki (osadniki gnilne). GRP jest materiałem drogim i trudno dostępnym, ale można polegać na jego własnościach mechanicznych i antykorozyjnych.
Polichlorek winylu (PVC) w instalacji kanalizacyjnej
Polichlorek winylu charakteryzuje się znaczną wytrzymałością, udarnością (odpornością na uderzenia) i odpornością na zgniecenia. Dzięki tym cechom świetnie nadaje się do stosowania w instalacji kanalizacyjnej zewnętrznej (przewody, studzienki kontrolne, pokrywy, włazy, zbiorniki na złoża biologiczne). Zaletą PVC jest ponad długa kariera w branży instalacyjnej – jest więc tworzywem sprawdzonym, którego wady zostały skorygowane, a wręcz wyeliminowane. Asortyment wyrobów z PVC przeznaczonych do kanalizacji jest bardzo szeroki. Do wyboru są wszystkie średnice rur, kształtki, złączki oraz urządzenia kanalizacyjne: czyszczaki, podejścia kanalizacyjne, kratki, studzienki z pokrywami. Kanalizacyjne rury PVC łączy się na uszczelniane kielichy, większe średnice można łączyć złączkami kołnierzowymi. PVC ma stosunkowo najmniejszy współczynnik rozszerzalności cieplnej: wynosi 0,08 mm/(m·K). Przykładowo, metrowy odcinek, który był montowany w temp. 10°C, rozszerzy się o 4 mm, jeśli będą nim płynęły ścieki o temp. 60ºC. Nie można też pominąć faktu, że to jedno z najtańszych tworzyw sztucznych.
Instalacja kanalizacyjna z polipropylenu (PP)
Polipropylen wykazuje się dużą odpornością na temperatury – zarówno wysokie, jak i niskie. Dlatego rury polipropylenowe są niewrażliwe zarówno na wysokie temperatury, jak i na ich wahania. Polipropylen wykazuje stosunkowo mały współczynnik rozszerzalności cieplnej. Cechuje się elastycznością i zdolnością tłumienia drgań, dzięki czemu instalacja z niego wykonana pracuje cicho. Nadaje się głównie do instalacji wewnętrznych. Rury występują w szerokim asortymencie średnic. Uzupełnione są o kształtki (trójniki, kolana) i łączniki (redukcje, mufy, dwuzłączki). Rury PP łączy się na uszczelniane kielichy.
Instalacja sanitarna z polietylenu wysokiej gęstości (HDPE)
Polietylen wysokiej gęstości (HDPE) jest bardzo elastyczny – dzięki temu wytłumia drgania (instalacja jest mało hałaśliwa). Dzięki specjalnym dodatkom i procedurom technologicznym jest odporny na wahania temperatury oraz na tzw. ruchy termiczne (praca rur pod wpływem wahań temperatur). Ze względu na wysoki współczynnik rozszerzalności cieplnej rury powinna być zapewniona kompensacja – rury powinny być montowane ze znacznym luzem. Rury HDPE stosowane są jako baza do wykonywania systemów tzw. kanalizacji cichej – natężenie dźwięku przy pracy takiej kanalizacji nie przekracza 20 dB. Oznacza to, że poziom dźwięku porównywalny do poziomu, który powstaje przy pracy lodówki.
Rury HDPE występują w szerokim asortymencie średnic i złączek. Można łączyć je przez zgrzewanie doczołowe, a także złączki kołnierzowe i zaciskowe - wśród nich można wyróżnić specjalne złączki kompensacyjne – pozwalające na bezpieczne ruchy cieplne rur).
Tworzywa sztuczne w instalacji niskoszumowej
Tworzywa sztuczne z odpowiednimi dodatkami mogą stanowić bazę do wykonania kanalizacji cichej (niskoszumowej). Oprócz wspomnianego już polietylenu, do tworzenia systemów kanalizacji cichej wykorzystuje się polipropylen i polichlorek winylu. Aby system mógł stać się niskoszumowym, tradycyjne tworzywa uzupełniane są o dodatkowe składniki - może to być inne tworzywo sztuczne (np. ABS) lub minerały.
Żeliwo w instalacji kanalizacyjnej
Żeliwo było powszechnie stosowanym materiałem kanalizacyjnym, ze względu na znaczną wytrzymałość, odporność na ścieranie i niewielką rozszerzalność liniową. Wykazuje jednak podatność na korozję i zarastanie biologiczne, poza tym jest ciężkie. Wady te zostały wyeliminowane w nowoczesnych systemach kanalizacyjnych. Żeliwo, pozbawione "starych" wad powraca do łask, ze względu na swoje "stare" zalety, jak i nietoksyczność, dźwiękochłonność i estetyczne wykonanie (co osiąga się m.in. dzięki zastosowaniu nowoczesnych powłok tworzywowych). Aktualnie żeliwo najczęściej jest stosowane jako materiał na poziomy kanalizacyjne, przykanaliki, rury kanalizacji zewnętrznej, wpusty oraz włazy do studzienek rewizyjnych. Rury łączy się za pomocą kielichów, średnice wynoszą od 0,05 do 0,20 m.
Kamionka w instalacji kanalizacyjnej
Kamionka stosowana jest najczęściej w sieciach kanalizacyjnych. W instalacjach występuje najczęściej jako materiał na przewody odpływowe, zbierające ścieki z całego budynku; na przykanalik lub na rury tworzące instalację zewnętrzną.
Kamionka jako tworzywo ceramiczne jest odporna na działanie substancji chemicznych (zarówno pochodzących ze ścieków, jak i z gruntu, w którym jest położona), rury są więc trwałe i szczelne po wielu latach eksploatacji. Nowoczesna kamionka wykazuje także wykazuje także odporność na ścieranie. Charakteryzuje się znaczną gładkością, z czego wynikają małe opory przepływu.
