Własna studnia czy sieć wodociągowa? Porównanie kosztów

Chcąc doprowadzić wodę do domu mamy dwie możliwości: podłączyć się do sieci wodociągowej lub wybudować własne ujęcie wody (studnię). Oba rozwiązania mają swoje wady i zalety i sprawdzą się w różnych sytuacjach. Obecnie w budownictwie coraz częściej obserwuje się trend budowania domów autonomicznych, czyli niezależnych od zewnętrznej infrastruktury. Własna studnia daje nam taką niezależność. Korzystanie z usług wodociągów to z kolei najprostsze i najpopularniejsze rozwiązanie, ale czy zawsze się opłaca? Sprawdzamy, kiedy warto inwestować w budowę własnej studni, a kiedy lepiej zdecydować się na pobór wody z sieci wodociągowej.

Istnieją cztery rodzaje wód podziemnych: zaskórne, gruntowe, wgłębne i głębinowe. Tylko te dwie ostatnie nadają się do bezpośredniego spożycia, teoretycznie są bowiem czyste pod względem chemicznym i bakteriologicznym. W praktyce jednak istnieje ryzyko zanieczyszczenia także wód wgłębnych i głębinowych, na przykład azotanami pochodzącymi z nawozów. Wodę gruntową zaś należy zawsze uzdatniać.

Studnia pozwala na czerpanie wody znajdującej się głęboko pod ziemią, w warstwach wodonośnych. Tradycyjnie wykorzystywano do tego celu wiadra, żurawie lub kołowroty. Obecnie stosowane są pompy elektryczne; przy głębokościach do 8 m - pompy ssące, a przy większych - pompy głębinowe. Do wyboru mamy trzy rodzaje studni:

• Studnia głębinowa (wiercona) - służy do ujmowania wód głębinowych i wgłębnych, ma zwykle głębokość 12-60 m i wykonywana jest za pomocą wiertnicy. Elementami studni głębinowej są: rura osłonowa i rura filtracyjna, która wnika w warstwę wodonośną. Dookoła niej znajduje się obsypka ze żwiru usprawniająca dopływ wody. Ze względu na ograniczenie wysokości ssania wynikające z praw fizyki, pompa w zestawie hydroforowym może zasysać wodę znajdującą się na głębokości do 7-8 m. Zatem, aby uniknąć problemu tzw. kawitacji (powstawania implodujących pęcherzyków powietrza, którym towarzyszy gwałtowny przyrost ciśnienia) wykorzystuje się specjalne głębinowe pompy tłoczące.

• Studnia kręgowa (kopana) – pobiera wodę gruntową znajdującą się w najpłytszej warstwie wodonośnej. Nie zaleca się picia wody gruntowej bez wcześniejszego uzdatnienia, gdyż może być ona skażona zanieczyszczeniami pochodzącymi ze środowiska zewnętrznego. Woda gruntowa najlepiej nadaje się więc do podlewania ogrodu. Głębokość studni kopanej dochodzi zazwyczaj do 20 m i wykonywana jest najczęściej ręcznie. Do ujmowania wody gruntowej służy pompa ssąca współpracująca z hydroforem lub pompa znajdująca się na pokrywie studni. Jeżeli studnia kręgowa ma większą głębokość, wówczas podobnie jak w przypadku studni wierconych, wykorzystywana jest pompa głębinowa. Charakterystyczną cechą studni kopanej są szczelnie połączone kręgi betonowe (cembrowina), które chronią ściany wykopu przed osunięciem. Woda napływa do studni od dołu wykopu, dlatego dno należy wyłożyć żwirem lub zainstalować specjalną siatkę.

• Studnia abisyńska, wkręcana („abisynka”) - dzięki niej można pobierać wodę znajdującą się na głębokości do ok. 7 m. Wody zaskórne i gruntowe występujące na tej głębokości nie należą do najczystszych, mogą zawierać zanieczyszczenia przenikające ze skażonego gruntu w obrębie studni, dlatego nadają się wyłącznie do nawadniania ogrodu. Abisynkę buduje się jedynie w przypadku, gdy warstwa wodonośna znajduje się na stosunkowo niewielkiej głębokości. Studnia ta pełni funkcję ujęcia dodatkowego, a pobieranie wody umożliwia ręczna dźwignia.

Licencja CC BY-SA 3.0

Budowa studni podlega przepisom prawa budowlanego, prawa wodnego oraz prawa geologicznego i górniczego. Prawo budowlane (a dokładnie Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, rozdz. 6, §31.1) określa miejsce odwiertu oraz odległości od granicy działki. Pozostałe akty prawne regulują kwestie związane z rozpoczęciem prac. W zależności od głębokości i wydajności studni wymagane jest pozwolenie lub zgłoszenie. I tak: do głębokości 30 m i przepustowości maksymalnej 5 m3 na dobę potrzebne jest zgłoszenie, natomiast studnie o głębokości powyżej 30 m, bądź o natężeniu przepływu większym niż 5 m3 na dobę wymagają uzyskania pozwolenia wodnoprawnego na wykopanie studni.

Aby uzyskać pozwolenie wodnoprawne, należy wypełnić wniosek o budowę studni głębinowej, dostarczyć dokumentację geologiczną, rysunki techniczne wskazujące lokalizację studni na działce, a także oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Ponadto, należy się upewnić czy budowa studni jest zgodna z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. W przypadku, gdy działka nie jest objęta takim planem, niezbędne jest przedstawienie decyzji o warunkach zabudowy. W niektórych przypadkach konieczne są także inne dokumenty wymagane przez organy administracyjne, które wynikają z zapisów prawa miejscowego.

Doprowadzenie wody z sieci wodociągowej jest wygodnym rozwiązaniem, gwarantuje ono bezpieczeństwo dostawy wody oraz odpowiednią jakość. Woda z sieci musi spełniać wymogi stawiane wodzie do picia, zakład zobowiązany jest więc do stałej kontroli jej jakości. Wszelkie konserwacje, czyszczenie oraz kontrola eksploatacji sieci również spoczywają na przedsiębiorstwie wodociągowym. Jeżeli zdecydujemy się na zewnętrzną sieć wodociągową musimy wiedzieć, że pokryjemy koszty budowy przyłącza oraz będziemy zobligowani do dopełnienia szeregu formalności. Proces zmierzający do zawarcia umowy na dostawę wody z sieci wodociągowej jest następujący:

Cena za metr odwiertu wynosi około 100-300 zł, obejmuje ona przyjazd fachowców, wszystkie potrzebne materiały, ich transport oraz wykonanie odwiertu z uzbrojeniem. Koszt wywiercenia studni głębinowej zależy przede wszystkim od jej głębokości. Przy czym warto wiedzieć, że nigdy nie mamy całkowitej gwarancji znalezienia warstwy wodonośnej w danym miejscu, ponieważ warstwy te układają się w trudny do przewidzenia sposób. Szukając pokładów wody możemy skorzystać np. z metody sondowania lub próbnych nawiertów. Najprostszym i dość skutecznym sposobem jest jednak zwykła rozmowa z sąsiadami. Jeżeli bowiem w okolicy występuje problem z ujęciem wody, to istnieje duże prawdopodobieństwo, że na naszej działce sytuacja będzie podobna.

W celu pokazania przykładowych, szacunkowych kosztów budowy studni głębinowej, przyjmujemy że woda znajduje się na głębokości 30 metrów, wówczas:

• koszt wykonania odwiertu: 30m x 200 zł =>  6000 zł;
• pompa głębinowa: ok. 600 zł;
• zbiornik hydroforowy: ok. 500 zł;
• uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego: 217 zł.

Łączne koszty inwestycji w 30-metrową studnię w opisywanym przypadku wynoszą ok. 7300 zł. Pozostaje więc pytanie - czy ten wydatek się zwróci? A jeśli tak, to po jakim czasie? Aby na nie odpowiedzieć musimy poruszyć kwestię eksploatacji studni głębinowej. Zaleca się, aby pompa głębinowa załączała się co godzinę na około 2 minuty. Biorąc pod uwagę moc pompy i zużycie energii elektrycznej, koszty jej użytkowania są wręcz marginalne w porównaniu do inwestycji - w skali roku sięgają ok. 100 zł. Uwzględniając brak opłat za wodę z sieci miejskiej, wyżej opisana inwestycja zwróci się po około 5 latach. 

Poniżej przedstawiono przykładowe koszty inwestycji w budowę przyłącza wodociągowego. Zasadniczy wpływ na całkowity koszt ma w tym wypadku długość przyłącza. Ceny różnią się w zależności od gminy.

• Wydanie warunków wykonania przyłącza - ok. 80 złotych;
• mapa do celów projektowania - ok. 400 zł;
• projekt przyłącza - ok. 1000 zł;
• uzgodnienie przez Zespół Uzgodnienia Dokumentacji Projektowej - ok. 100 zł;
• uzgodnienie w Wodociągach - ok. 80 zł;
• odbiór przyłącza - ok. 100 zł;
• wykonanie przyłącza - średnio ok. 3 tys. zł. (zależy to od indywidualnych ustaleń);
• nawiertka - ok. 800 zł;
• inwentaryzacja geodezyjna - ok. 350 zł.

Łączne koszty wynoszą ok. 5800 zł. Ostateczna cena uzależniona jest od wielu czynników, m.in. od odległości do wodociągu, ponadto ceny proponowane przez różnych wykonawców mogą się różnić nawet o 100-200%.

To zależy przede wszystkim od tego, do czego chcemy wykorzystywać wodę. Do zwykłego użytkowania w domu, wygodniej jest zdecydowac się na sieć wodociągową. Dlaczego? Budowa studni głębinowej wymaga odpowiednich warunków hydrogeologicznych - nie mamy gwarancji czy i na jakiej głębokości natrafimy na warstwę wodonośną. Poza tym zakład wodociągowy zapewnia nam stałość dostaw oraz odpowiednią jakość wody.

Jeżeli jednak mieszkamy w domu z ogrodem trzeba się liczyć z większymi wydatkami. Koszty nawadniania ogrodu o powierzchni 300 m2 wynoszą ok. 3500 zł na rok. To całkiem sporo. W tej sytuacji zdecydowanie opłaca się inwestować we własną studnię. Koszty eksploatacji w ciągu roku wynoszą mniej więcej tyle, co miesięczne rachunki za wodę z sieci miejskiej.

Ważnym kryterium jest też wymagana jakość wody. Jeżeli zależy nam na bezpiecznej, czystej bakteriologicznie wodzie jest to możliwe podczas korzystania ze studni głębinowej, wówczas jednak ponosimy znaczne nakłady finansowe. Woda o najlepszej jakości występuje bowiem na bardzo dużych głębokościach.

[cyt]Na koniec jeszcze kilka wniosków, które mogą ułatwić podjęcie trafnej decyzji:

• Studnia głębinowa to źródło praktycznie darmowej wody, tymczasem korzystanie z wodociągu wymaga ponoszenia stałych kosztów, które są coraz wieksze i zdaniem ekspertów - będą dalej rosły. Koszty eksploatacji przemawiają więc za własnym ujęciem.

• Inwestycja w studnię zwraca się po kilku latach i pozwala przeciętnej rodzinie zaoszczędzić ok. 1500 zł rocznie.
• Budowa studni głębinowej jest ryzykowna, nie wiemy na jakiej głębokości i czy w ogóle natrafimy na warstwę wodonośną, w dodatku koszty wiercenia tego typu studni są zwykle spore.
• Koszt inwestycji w przyłącze wodociągowe może być bardzo wysoki, jeżeli w najbliższej okolicy domu nie ma sieci wodociągowej.