Próba ciśnieniowa instalacji w domu

Z przeprowadzenia próby nie powinno się w żadnym wypadku rezygnować. Kierowanie się jedynie nadzieją, że wszystko zostało wykonane poprawnie – może prowadzić do poważnych zniszczeń, uszkodzeń i konieczności poniesienia dodatkowych kosztów. Próba szczelności jest elementem szczególnie istotnym wówczas, kiedy instalacja lub jej część ma być po zakończeniu prac zakryta np. warstwą podkładu podłogowego. Przecieki ujawnione po ukończeniu prac wykończeniowych zawsze pociągają za sobą konieczność zniszczenia przynajmniej fragmentów podłóg oraz ścian.

Sprawdź: Czy wodomierze może pokazywać większe zużycie wody niż w rzeczywistości?

Mało tego, że z przeprowadzenia próby nie powinno się rezygnować, to dodatkowo warto dopilnować, aby jej wynik został zapisany w dzienniku budowy. Można też domagać się od wykonawcy instalacji protokołu z próby ciśnieniowej. Protokół taki powinien być sporządzony w obecności kierownika budowy i inspektora nadzoru. Osoby te także powinny podpisać dokument. W rzeczywistości jednak, odbywa się to w taki sposób, że wykonawca instalacji dokonuje próby, a jej odbiorcą jest sam inwestor. Dlatego też warto zapoznać się z kilkoma szczegółami dotyczącymi sposobu jej przeprowadzania.

Próbę ciśnieniową przeprowadza się zgodnie według szczegółowych wytycznych, jakie pozyskaliśmy od producenta rur, z których zrobiona jest instalacja. Jeśli takich wytycznych nie posiadamy – należy się po nie zwrócić. W sytuacjach, kiedy podczas próby będą obecne osoby uprawnione – dopuszczalne jest również wykonanie jej według procedury określonej w „Warunkach technicznych wykonania i odbioru instalacji”.

Jeżeli z jakichkolwiek powodów do instalacji podłączono wcześniej zawory czerpalne lub stare baterie – przed przystąpieniem do próby warto je zdemontować. Urządzenia takie mogą bowiem przepuszczać minimalną ilość wody, co z kolei może wpłynąć na prawidłowość wyniku próby. W kilku punktach instalacji należy zamontować zawory przelotowe odcinające, aby sprawnie i bez kłopotu móc przeprowadzić odpowietrzenie przewodów instalacyjnych. Jeśli mamy do czynienia z dużą instalacją – dobrze jest sprawdzać jej szczelność etapami, np. przy zastosowaniu podziału na rury poziome i pionowe lub na poszczególne kondygnacje budynku. W przypadkach, kiedy instalacja ma znajdować się pod podłogą – trzeba zwrócić uwagę na jej szczelność zarówno przed ułożeniem posadzki, jak i po zakończeniu prac budowlanych. Podczas wykonywania niektórych czynności nietrudno jest bowiem doprowadzić do uszkodzenia rur. Dlatego też warto na czas robót pozostawić instalację pod ciśnieniem. Wówczas łatwiej jest wychwycić ewentualne usterki.

Jeżeli próba dotyczy instalacji zimnej wody – w pomieszczeniu nie powinno być bardzo chłodno. Zaleca się, aby próbę przeprowadzać, kiedy temperatura powietrza jest wyższa od +5 stopni Celsjusza. Przygotowaną do próby instalację napełnia się wodą i następnie odpowietrza ją. Urządzenie służące do kontroli zmian ciśnienia podłącza się w najniższym punkcie instalacji. Manometr powinien posiadać dokładność odczytu 0,01 MPa. Ciśnienie robocze w instalacji wynosi do 0,6 MPa. Ciśnienie, które zostanie wytworzone podczas próby, czyli ciśnienie próbne powinno być około 1,5 raza wyższe od ciśnienia roboczego. Nie może ono jednak przekroczyć wartości ciśnienia maksymalnego, czyli dopuszczalnego dla poszczególnych elementów instalacji, którą się próbuje.

Próba odbywa się w dwóch etapach ze względu na możliwość powstania termicznych i ciśnieniowych odkształceń przewodów instalacyjnych. Pierwszy etap to próba wstępna. Trwa ona około 30 minut. Co około 10 minut – dwukrotnie podnosi się ciśnienie do wartości próbnej. Podczas ostatniego podniesienia nie powinno ono obniżyć się więcej niż 0,06 MPa, tj. 0,6 bara. Próba zasadnicza jest etapem drugim sprawdzania szczelności izolacji wodociągowej i trwa dwie godziny. W tym też czasie dalszy spadek ciśnienia nie powinien być większy niż 0,02 MPa, tj. 0,2 bara. Oprócz wykonania próby za pomocą manometru należy oczywiście dokładnie przyjrzeć się szczelności poszczególnych łączeń przewodów.

Instalacje wykonane z tworzyw sztucznych wymagają przeprowadzenia próby ciśnieniowej w stałej temperaturze. Poprzez stałą temperaturę należy rozumieć zarówno temperaturę wody w instalacji, jak i temperaturę powietrza w pomieszczeniu. Jest to spowodowane dużą rozszerzalnością cieplną, jaka charakteryzuje tworzywa. Zmiany temperaturowe mogą powodować zmiany wskazań manometru, tj. wzrost ciśnienia nawet wówczas, gdy instalacja nie będzie szczelna.

W instalacjach z tworzyw po ich dokładnym odpowietrzeniu podwyższa się ciśnienie do wartości 1,5 raza wyższej od ciśnienia roboczego i taki stan utrzymuje przez 30 minut. Następnie ciśnienie trzeba gwałtownie obniżyć do połowy wartości ciśnienia roboczego i odczekać kolejne 90 minut. Ciśnienie powinno być ciągle stałe, a niewielki jest wzrost świadczy o szczelności instalacji oraz o rozszerzalności rur. Niektórzy instalatorzy w celu wychwycenia nieszczelności połączeń przewodów instalacyjnych – obniżają i podwyższają ciśnienie wielokrotnie, powodując w ten sposób wielokrotne rozszerzanie
i kurczenie się instalacji.

Podobnie, jak w przypadku próby ciśnieniowej instalacji wodociągowej – próbę szczelności instalacji c.o. – wykonuje się przed podłączeniem armatury i urządzeń grzewczych, tj. grzejników, kotła, itp. Można poddać próbie całą instalację lub jedynie jej fragment. Jest to wygodne szczególnie wówczas, gdy prace instalacyjne muszą być dzielone na etapy, albo kiedy zachodzi konieczność zakrycia jakiegoś fragmentu instalacji przed ukończeniem prac nad innymi jej częściami. Próbę przeprowadza się dokładnie według wytycznych producenta systemu, z którego została wykonana instalacja.

W przypadku instalacji centralnego ogrzewania postępowanie takie, jak dla instalacji wodociągowej nie jest jednak wystarczające. Jest tak szczególnie wtedy, kiedy rury są prowadzona w posadzce. W pierwszym etapie próby bada się szczelność przewodów instalacyjnych na zimno. Wówczas też podnosi się dwukrotnie ciśnienie podobnie, jak w przypadku instalacji wodociągowej i kontroluje jego spadek. Należy również dokonać oceny wizualnej przewodów. W etapie drugim szczelność bada się na ciepło. Tzw. próbę ciepłą rozpoczyna się tylko wówczas, kiedy wynik próby zimnej jest pozytywny. Wykonuje się ją po uruchomieniu źródła ciepła, czyli najczęściej – kotła c.o. Parametry robocze w instalacji należy ustawić na maksymalnym poziomie roboczym, ale w taki sposób, aby nie przekraczały wartości obliczeniowej.

Przed przystąpieniem do próby na ciepło trzeba też pamiętać o temperaturze otoczenia. W zimie budynek powinno się ogrzewać przez przynajmniej 72 godziny zanim rozpocznie się próbę. Jeżeli w całej instalacji nie zaobserwuje się przecieków – oznacza to, że jest szczelna, a wynik próby można zapisać w protokole, jako pozytywny.

Podpowiadamy: Jak poprawnie eksploatować wodne ogrzewanie podłogowe

Próba szczelności przy użyciu powietrza jest trudniejsza do wykonania, ale dobrze przeprowadzona, daje dokładniejsze wyniki. Do podnoszenia ciśnienia stosuje się wówczas kompresory, ale niekiedy zakres ich ciśnienia nie jest wystarczający. Wtedy można użyć gazów technicznych, tj. sprężonego powietrza lub azotu. Gazy te są dostarczane na zamówienie w butlach, ale do takich butli trzeba jeszcze posiadać odpowiedni reduktor i przewód elastyczny. Konieczne jest również posmarowanie połączeń rur – silnie pieniącym się środkiem. Próbę powietrzną przeprowadza się także w przypadku instalacji gazowych.